28 Haziran 2016 Salı
27 Haziran 2016 Pazartesi
Həzrət Əlinin (ə.) insanlara vəsiyyəti.
Mübarək Ramazan ayının 21-i Həzrət Əli (ə.)-n şəhadət günüdür.Kəbə evində dünyaya gəlib məsciddə səcdə halında zərbətlənən islamın o böyük şəxsiyyəti ölümündən əvvəl belə buyurmuşdur :
" Ey insanlar! Hər bir insan qaçdığı şeylə üz- üzə gələcəkdir.Əcəl hər kəsin sövq edildiyi meydandır.Ondan qaçmaq, ona çatmaq deməkdir.Allahın gizli qalmasını murad etdiyi ölümü illərlə araşdırdım. Amma xeyr ! Bu elm gizli saxlanılmışdır.Vəsiyyətimə gəlincə...Allaha heç bir şeyi şərik qoşmayın, Mühəmmədin sünnətini itirməyin.Bu iki dirəyi daima zirvədə saxlayıb işıqlarını yandırın. Bunları tərk edib uzaqlaşa bilməyəcəksiniz.Allah hər kəsi gücünün çatacağı qədər işlə məsul tutmuşdurr.Cahillərin yükü isə azaldılmışdır.Rəhmət edən bir Rəbb, doğru olan bir din və bilən bir imam vardır. Dünən sizin dostunuz, bu gün sizə ibrətəm. Sabah da sizdən ayrılacağam.Allah məni və sizi bağışlasın. Ayağım bu sürüşkən yerdə sürüşmədən durursa ( ölməsəm) son sözümü dedim. Əgər ayağım sürüşərsə, o zaman yer üzündə izləri silinən kimsələrdən olacağam.Mən bədənimin sizinlə bir neçə gün yoldaşlıq etdiyi qonşunuz idim.Çox yaxında məndən sizə ancaq hərəkətdən sonra sakitləşmiş və susmuş cansız bədən qalacaq.Cansız bədənim, yumulmuş gözlərim, hərəkətsiz əzalarım sizə öyüd verəcək.Bu öyüd ibrət götürənlər üçündür. O, təsirli danışmağımdan,eşidən sözdən daha təsirlidir. Sizinlə, dostlarla görüşməyə gedən şəxs kimi sağollaşıram. Sabah bü günlərimi fikirləşib düşünəcəksiniz, sizə sirr kimi görünən şeylər bilinəcək, mənim yerimə başqası keçdikdən sonra məni daha yaxşı tanıyacaqsınız."
Salam olsun sənə ey dinin sütunu, salam olsun sənə ey ilahi canişinlərin ağası və ey aləmlərin Rəbbinin, qiyamət günü hakimlərinin əmanətdarı,salam olsun sənə ey möminlərin ən yaxşısı və siddiqlərin ağası, ey Peyğəmbər sülaləsindən seçilmiş şəxs, ey aləmlərin Rəbbinin hikmət qapısı, vəhyin xəzinədarı,elminin xəzinəsi, Peyğəmbərin ümmətinə nəsihət edən, onun ardınca gələn, öz canı ilə Peyğəmbəri hifz edən, onun höccəti ilə danışan, şəriətinə dəvət edən, onun sünnətində dünyadan gedən..
" Ey insanlar! Hər bir insan qaçdığı şeylə üz- üzə gələcəkdir.Əcəl hər kəsin sövq edildiyi meydandır.Ondan qaçmaq, ona çatmaq deməkdir.Allahın gizli qalmasını murad etdiyi ölümü illərlə araşdırdım. Amma xeyr ! Bu elm gizli saxlanılmışdır.Vəsiyyətimə gəlincə...Allaha heç bir şeyi şərik qoşmayın, Mühəmmədin sünnətini itirməyin.Bu iki dirəyi daima zirvədə saxlayıb işıqlarını yandırın. Bunları tərk edib uzaqlaşa bilməyəcəksiniz.Allah hər kəsi gücünün çatacağı qədər işlə məsul tutmuşdurr.Cahillərin yükü isə azaldılmışdır.Rəhmət edən bir Rəbb, doğru olan bir din və bilən bir imam vardır. Dünən sizin dostunuz, bu gün sizə ibrətəm. Sabah da sizdən ayrılacağam.Allah məni və sizi bağışlasın. Ayağım bu sürüşkən yerdə sürüşmədən durursa ( ölməsəm) son sözümü dedim. Əgər ayağım sürüşərsə, o zaman yer üzündə izləri silinən kimsələrdən olacağam.Mən bədənimin sizinlə bir neçə gün yoldaşlıq etdiyi qonşunuz idim.Çox yaxında məndən sizə ancaq hərəkətdən sonra sakitləşmiş və susmuş cansız bədən qalacaq.Cansız bədənim, yumulmuş gözlərim, hərəkətsiz əzalarım sizə öyüd verəcək.Bu öyüd ibrət götürənlər üçündür. O, təsirli danışmağımdan,eşidən sözdən daha təsirlidir. Sizinlə, dostlarla görüşməyə gedən şəxs kimi sağollaşıram. Sabah bü günlərimi fikirləşib düşünəcəksiniz, sizə sirr kimi görünən şeylər bilinəcək, mənim yerimə başqası keçdikdən sonra məni daha yaxşı tanıyacaqsınız."
Salam olsun sənə ey dinin sütunu, salam olsun sənə ey ilahi canişinlərin ağası və ey aləmlərin Rəbbinin, qiyamət günü hakimlərinin əmanətdarı,salam olsun sənə ey möminlərin ən yaxşısı və siddiqlərin ağası, ey Peyğəmbər sülaləsindən seçilmiş şəxs, ey aləmlərin Rəbbinin hikmət qapısı, vəhyin xəzinədarı,elminin xəzinəsi, Peyğəmbərin ümmətinə nəsihət edən, onun ardınca gələn, öz canı ilə Peyğəmbəri hifz edən, onun höccəti ilə danışan, şəriətinə dəvət edən, onun sünnətində dünyadan gedən..
25 Haziran 2016 Cumartesi
Nədən oruc tuturuq
Bir çox əxlaq alimləri buyurmuşdur : " Nəfsin adı tərbiyəsizlikdir". İnsanın yaradılışında məqsəd isə onun kamilliyə dogru irəliləməsi və son hədəfə- Rəbbinə qovuşmasıdır.Kamilliyə doğru gedən yolla isə nəfsin təzkiyəsi ( yəni paklaşması) ümdə məsələlərdən biridir.Nəfsini saflayan şəxs ruhunun saflaşmasına, qəlbinin rahatlığına nail ola bilir.Saflaşmış ruha malik olan şəxs daha dərindən düşünmək qabiliyyəti qazanır, rəzil əxlaqi sifətlərdən uzaq olur,dördayaqlılar kimi yox, "insan " kimi yaşamağı əldə edir. O, bu dünyaya haradan və niyə gəldiyini və haraya gedəcəyini yəqinləşdirir. Yəqinlik qazanmış insan ibadətlərinə daha artıq diqqət göstərir.
Həzrət Əli (ə.) rəvayət edir ki, Həzrət Rəsulullah (s.ə.a.s.) merac gecəsində dedi: " Pərvərdigarə, ibadətin əvvəli nədir? " Buyurdu : " İbadətin əvvəli oruc tutmaq və şükr etməkdir".
Həzrət Rəsulullah (s.ə.a.s.) dedi : " Pərvərdigarə, orucun təsiri nədir ?" Buyurdu: " Orucun təsiri hikmətdir və hikmət mərifətə səbəb olur, mərifət yəqin gətirir, insan yəqin mərhələsinə çatdıqda çətinlikdə, yoxsa asayişdə və rifahda olmasının onun üçün heç bir fərqi olmaz ".
Siz də oruc tutursunuzmu ? Əgər tutmursunuzsa, hələ ki, gec deyil. Mübarək Ramazan ayı davam edir.Fürsəti əldən verməyin.
Nədən oruc tuturuq ? Ramazan ayında oruc tutmaq Qurani Kərimin Bəqərə surəsini 183 - cü ayəsində vacib buyurulub : " Ey iman gətirənlər, sizdən əvvəlki ümmətlərə olduğu kimi sizə də oruc tutmaq vacib edildi".
Ramazan orucunun hansı hikmətləri var ? Ramazan ayındakı orucun vacib edilməsinin hikmətlərindən biri təbəqələr arasındakı bərabərsizliyi azaltmaqdır.Çünki dövlətlilər naz- nemət içində yaşadığından fəqirlərin əhvalından xəbər tutmazlar. Elə ki, oruc tutan aclığın və susuzluğun təsirini gördü, o zaman müəyyən məsələlər barədə fikirləşməyə məcbur olur.İmam Sadiq (ə.) nəql edir ki, Allah Taala, fəqir və dövlətlinin bərabər olmalarından ötrü orucu vacib etmişdir. Çünki əgər, oruc olmasa, dövlətlinin acdan xəbəri olmaz və bununla da fəqirə təam vermək üçün məsuliyyət hiss etməz. Dövlətli istədiyi şeyi ala bilər. Ona görə də Allah Taala aclıqla fəqirlərin əziyyətlərini dövlətlilərə göstərib, onları fəqirlərlə bərabər etməkdən ötrü orucu iradə etmişdir.
Orucun hikmətlərindən biri də insan bədəninin sağlamlığıdır.Həzrət Mühəmməd peyğəmbər (s.ə.a.s.) buyurur : " İnsanın mədəsi, hər bir dərdin mənzili, pəhrizkarlıq isə hər bir dərman çeşməsidir ". Başqa bir yerdə buyurur : " Oruc tutun ki, sağlam olasınız ". Oruc maddələr mübadiləsi zamanı həzm olunmayan maddələri aradan aparır və bədən artıq maddələrdən təmizlənir.Müasir və qədim tibbdə oruc tutmağın müxtəlif növ xəstəlikləri müalicə etməsi sübut olunmuşdur. Rus alimi Aleksey Soforin öz kitabında belə yazır : " Oruc tutmaq bir çox xəstəliklərin, o cümlədən, qan azlığı, bağırsaqlardakı nasazlıq, uzun sürən iltihab, daxili və xarici şiş və civanlar, vərəm, skleroz, revmatizm,göz xəstəlikləri, şəkər xəstəliyi, dəri xəstəliyi, böyrək, ciyər, habelə sair xəstəliklərin müaligə olunmasında son dərəcə müsbət təsirə malikdir. Oruc vasitəsilə müalicə olunmaq heç də sadalanan xəstəliklərlə bitmir. O həm də insan orqanizminin birinci dərəcəli üzv və toxumaları ilə qarışan xərçəng, sifilis, vərəm, taun və bu kimi digər xəstəlikləri də müalicə edir ( "Oruc- xəstəliklərin yeni müalicə üsulu" kitabından )
Həzrət Əli (ə.) rəvayət edir ki, Həzrət Rəsulullah (s.ə.a.s.) merac gecəsində dedi: " Pərvərdigarə, ibadətin əvvəli nədir? " Buyurdu : " İbadətin əvvəli oruc tutmaq və şükr etməkdir".
Siz də oruc tutursunuzmu ? Əgər tutmursunuzsa, hələ ki, gec deyil. Mübarək Ramazan ayı davam edir.Fürsəti əldən verməyin.
Nədən oruc tuturuq ? Ramazan ayında oruc tutmaq Qurani Kərimin Bəqərə surəsini 183 - cü ayəsində vacib buyurulub : " Ey iman gətirənlər, sizdən əvvəlki ümmətlərə olduğu kimi sizə də oruc tutmaq vacib edildi".
Ramazan orucunun hansı hikmətləri var ? Ramazan ayındakı orucun vacib edilməsinin hikmətlərindən biri təbəqələr arasındakı bərabərsizliyi azaltmaqdır.Çünki dövlətlilər naz- nemət içində yaşadığından fəqirlərin əhvalından xəbər tutmazlar. Elə ki, oruc tutan aclığın və susuzluğun təsirini gördü, o zaman müəyyən məsələlər barədə fikirləşməyə məcbur olur.İmam Sadiq (ə.) nəql edir ki, Allah Taala, fəqir və dövlətlinin bərabər olmalarından ötrü orucu vacib etmişdir. Çünki əgər, oruc olmasa, dövlətlinin acdan xəbəri olmaz və bununla da fəqirə təam vermək üçün məsuliyyət hiss etməz. Dövlətli istədiyi şeyi ala bilər. Ona görə də Allah Taala aclıqla fəqirlərin əziyyətlərini dövlətlilərə göstərib, onları fəqirlərlə bərabər etməkdən ötrü orucu iradə etmişdir.
Orucun hikmətlərindən biri də insan bədəninin sağlamlığıdır.Həzrət Mühəmməd peyğəmbər (s.ə.a.s.) buyurur : " İnsanın mədəsi, hər bir dərdin mənzili, pəhrizkarlıq isə hər bir dərman çeşməsidir ". Başqa bir yerdə buyurur : " Oruc tutun ki, sağlam olasınız ". Oruc maddələr mübadiləsi zamanı həzm olunmayan maddələri aradan aparır və bədən artıq maddələrdən təmizlənir.Müasir və qədim tibbdə oruc tutmağın müxtəlif növ xəstəlikləri müalicə etməsi sübut olunmuşdur. Rus alimi Aleksey Soforin öz kitabında belə yazır : " Oruc tutmaq bir çox xəstəliklərin, o cümlədən, qan azlığı, bağırsaqlardakı nasazlıq, uzun sürən iltihab, daxili və xarici şiş və civanlar, vərəm, skleroz, revmatizm,göz xəstəlikləri, şəkər xəstəliyi, dəri xəstəliyi, böyrək, ciyər, habelə sair xəstəliklərin müaligə olunmasında son dərəcə müsbət təsirə malikdir. Oruc vasitəsilə müalicə olunmaq heç də sadalanan xəstəliklərlə bitmir. O həm də insan orqanizminin birinci dərəcəli üzv və toxumaları ilə qarışan xərçəng, sifilis, vərəm, taun və bu kimi digər xəstəlikləri də müalicə edir ( "Oruc- xəstəliklərin yeni müalicə üsulu" kitabından )
24 Haziran 2016 Cuma
Haradan və niyə gəlmşik? Hara gedirik?
İnsan...Bu sirli,sehirli aləmin məxluqu.Dünyaya gəlişindən- körpəliyindən tutmuş, ta ömrünün ixtiyar çağlarına kimi həyatın keşməkeşli,acılı- şirinli yollarıyla irəliləyən,gah yıxılıb,gah qalxan, gah sevinib- gülən,gah da kədələnən,ağlayan insan...Kiçik,zəif ikən böyük,güclü olan, sonra yenidən kiçlib zəifləyərək daim köməyə ehtiyacı olan...Daha sonra isə dünyaya göz açıb gəldiyi kimi gözünü yumub onu tərk edən...
İnsan! Nə üçün və haradan bu aləmə gəlib və hara gedirsən? Əgər getməlisənsə, gəlməyinin mənası,sirri nədir? İnsan,aç mənə sirrini.Sənə nə lazımdır? Nə istəyirsən? Gəlişinlə nəyi əldə edir, nəyi qazanırsan? Cahana bir fayda verirsənmi?
Gəlişimdən fayda görmədi həyat,
Getsəm də dəyişməz qoca kainat,
Bu gəliş- gedişin səbəbi nədir?
Eşidə bilmədim kimsədən, heyhat ! ( Ö. Xəyyam)
Bəli. Dünyaya gəliş- gedişin səbəbini bilməyən insanlar bax beləcə puç olan həyatına heyfslənər,ömrünün qış fəslində bəziləri yenidən uşaqlaşmaq,cavanlaşmaq istər,kef- damaq axtarar."Bu da bir həyatdır,yaşayırıq " deyən insanlar mənasız, yeknəsəq həyat yaşayar, heç kimə və heç nəyə yaramadan gərəksiz ömür sürər.
Tordan qaçdı ömür balığım həmən,
Ömrü sərsəm kimi boş keçirdim mən.
Hər anı dünyaya dəyən həyatım,
Nə yazıq ki, müftə getdi əlimdən. ( Ö. Xəyyam)
Ömrünün ixtiyar çağlarında geri boylanıb baxan insan boş keçirdiyi həyatının hər anına belə heyfslənər. Heyhat hər şey geridə qalmış,həyat yaşanmış,ömür dəftəri vərəq- vərəq səhifələnib çevrilmiş,lakin o səhifələrə heç nə yazılmamış, boş qalmışdır.Dəftərin sonu isə insan həyatının sonu deməkdir. Hər kəsə yalnız və yalnız bir dəfə fürsət verilir.Görəsən o fürsəti verən kimdir? O insanı nədən və nə üçün yaratmışdır?
Xilqətin başlıca mehvəriyik biz,
Dərk etsən, bəsirət cövhəriyik biz,
Cahan dairəsi qızıl bir üzük,
Onun ən dəyərli gövhəriyik biz. ( Ö. Xəyyam)
Dünya klassikasının böyük yazıçısı Cek Londonun " Ağ diş" povestindən bəzi sətirləri xatırlatmaq istərdim: "Həyat doyunca yemək üçün bir ehtirasdır, dünya isə səhnədir.Bu səhnədə doymağa can atan adamlar bir- biriləri ilə mübarizə aparır,vuruşur,bir- birini təqib edirlər.Onlar bir- biriləri üçün yemək əldə edir, hətta bir- birilərini yeyirlər.Səhnədə qanlar tökülür, orada başdan- ayağadək amansızlıq hökm sürür. Bir sözlə, həyat meydanı qarmaqarışıqlıqla, təsadüflərlə doludur."
- Bəs görəsən insan şəxsiyyətinin azadlığı, xalqın xoşbəxtliyi nədədir?
- Müdriklikdədir.Müdriklik şəxsiyyətin iztirablardan xilas olmaq yollarını göstərir. Çünki insan iztirablarının səbəbi onun zehniyyətinin məhdudluğundadır. İnsan zehniyyətinin inkişafı onu müdrikliyə, müdriklik də öz növbəsində iztirablardan xilas olmağa doğru aparır. Bu ağıllıların fikridir.
- Bəs ağıllı insan kimdir ?
- Ağıllı insan odur ki, yaxşını pisdən, həqiqəti yalandan, xeyiri zərərdən, haqqı batildən seçə bilsin, haradan gəlib, hara gedəcəyini və nə üçün gəldiyini anlasın.
-Haradan gəlmişik və hara gedirik?
- Bizi Allah yaradıb və onun hüzuruna gedəcəyik.
- Bəs nə üçün yaranmışıq?
- Allaha bəndəçilik və ibadət etmək üçün.
-Ağıllı daha kumdir ?
- Ağıllı odur ki, Allah qarşısında verdiyi sözə əməl etsin. Ömrü boyunca möhkəm imana sahib, fəzilətli və əxlaqı gözəl olsun.
- Gözəl əxlaqı və fəziləti nə təmin edir ?
- Din.
- Dinin qısa tərifi nədir ?
-Allah tərəfindən peyğəmbərlərin vasitəsilə verilən ilahi əmr və qadağalar, dini göstəriş və qanun- qaydaların hamısına din deyilir. Dinimiz Allah yanında tək olan islam dinidir. ( bax: Ali- İmran surəsi 19 )
İmam Hüseyn (ə.) buyurub: " Həqiqətən Allah- Taala bəndələri yalnız buna görə yaratmışdır ki, Onu tanısınlar.Elə ki, tanıdılar, Ona ibadət edər və ibadət etsələr, Ondan qeyrilərinə ibadət etməkdən ehtiyacsız olarlar." ( Səfinətül bihar, c 12, səh 180 ) İmam Hüseyn (ə.) atası həzrət Əli (ə.) kimi dünyaya dəyəri olmayan ötəri bir kolgə kimi baxır: " Ey Allah bəndələri! Təqvalı olun, dünyadan çəkinin.Çünki, dünya əbədi məkan olsaydı, onda dünyada qalmağa ən ləyaqətli şəxslər peyğəmbərlər olardı.Lakin Allah- Taala dünyanı imtahan , əhlini isə fənaya məhkum etdiyindən yenisi köhnəlmiş, nemətləri məhv, sevincləri alt- üst olur. Belə isə azuqə yığın ! Ən yaxşı azuqə, təqvaddır.Allahdan qorxun, bəlkə nicat tapasınız."
Ayıq ol, fitnədir işi zamanın,
Qılıncı itidir azğın dövranın.
Ağzına zəmanə paxlava qoysa,
Yemə, zəhərlidir, məhv olar canın. ( Ö. Xəyyam )
İmam Kazım (ə.) buyurur: " Dünyanın zahiri yumşaq, batini zəhərli ilana bənzəyir.Ağıllı, savadlı insanlar belə bir ilandan qaçar, uşaqlar və nadanlar isə ilanı tutmaq üçün onun üstünə gedərlər." ( Biharul- ənvar, c 78, s 311) Bəs görəsən ağıllı insan dünya evində daha nə etməlidir ? Çünki uca tanrı ona bir dəfə həyat verib və nəyə sərf etdiyini soruşacaq. İnsan gündəlik həyatının bir hissəsini ibadətlə keçirməkdən əlavə daha nə etməlidir ?
" Həyatın ali məqsədini yerinə yetirərək öz varlığını təsdiq etmək! Çünki həyat o vaxt zirvəyə qalxır ki,bütün qüvvələr qarşıya qoyulan məqsədin həyata keçirilməsinə yönəldilsin.Yalnız bu anlarda həyat həyatlığında qalar." ( " Fəlsəfə tarixi haqqında kiçik oçerklər", 1969, s 27 )
Yaşamaq yanmaqdır yanasan gərək,
Həyatın mənası yanmağındadır.
Şam əgər yanmırsa yaşamır demək,
Onun yaşaması yanmağındadır. ( B. Vahabzadə )
Deməli, insan ayağı yer tutub, ağlı kəsəndən ölənədək yaşayıb yaratmalı, tikib qurmalı, nə isə öyrənib və öyrətməlidir.Hər bir insan öz şəxsiyyətini, varlığını təsdiq etməli, boş yerə yanmadığını sübut etməlidir.Sevimli Peyğəmbərimiz Mühəmməd (s.ə.a.s.) buyurur: " Camaatın ən yaxşısı odur ki, başqaları ondan xeyir aparsın. " Deməli, insan nəinki özü üçün yaşamalı, öz dünya həyatını qurmalı, eyni zamanda başqaları üçün yoldaş,sirdaş, həmdəm olmalı, insanlara kömək etməli,onlara çətinliklərində yardımçı olmalıdır.Həm də bütün bunlar məhz, Allaha xatir olmalıdır. Mövlananın kəlamı ilə desək:" Yaradılanı sev, Yaradanın xatirinə ". İnsan həyatda bütün işlərini, əməllərini ( şübhəsiz, yaxşı əməllərini ) Allaha xatir, Allah sevgisiylə qurmalıdır.Məhz, o zaman, insan kamilliyin ən yüksək zirvəsinə çatar və nəhayət Allahına qovuşar. Bax, o zaman həyatda yaşamağa dəyər. Hədisi Qüdsidə buyurulub : " Ey Adəm övladı, hər şeyi sənin üçün, səni isə özüm üçün yaratmışam." Həzrət imam Cəfər Sadiq (ə.) buyurub: " Biz, sağlam düşüncəsi, şəri vəzifələrini bilən, həlim, mehriban, səbirli, düz danışan və vəfalı olan insanı çox sevirik. Bu bir həqiqətdir ki, Allah- Taala gözəl və tərifəlayiq əxlaqı peyğəmbərlərə məxsus etmişdir.Deməli, hər kəs onlara malik olarsa, Allahına şükür etsin və kimdə o xasiyyətlər olmasa, yalvarıb Allahından onları istəsin." " Onlar hansı xasiyyətlərdir ? " - deyə soruşduqda, həzrət buyurdu : " Vərə ( günahdan çəkinmə), qənaət, səbr, şükür, helm, həya, səxavət, şücaət, qeyrət, düz danışmaq, yaxşılıq etmək, əmanətdarlıq, yəqin, xoş rəftar olmaq və mürüvvət. " " Mürüvvət nədir ? " deyə soruşulduqda, buyurdu: " Mürüvvət odur ki, Allah səni qadağan etdiyi yerdə deyil, əmr etdiyi yerdə tapsın." Allah Taala Qurani Kərimin Həcc surəsində buyurur : " Ey insanlar ! Öləndən sonra diriləcəyinizə şübhəniz varsa, ilk yaradılışınızı yada salın. Həqiqətən, biz sizi torpaqdan, daha sonra müəyyən, tam bir şəklə düşmüş ( vaxtında doğulmuş ) və düşməmiş ( vaxtından əvvəl doğulmuş ) bir parça ətdən yaratdıq ki, ( qüdrətimizi ) sizə göstərək. İstədiyimizi ana bətnində müəyyən bir vaxta kimi saxlayar, sonra da sizi uşaq olaraq çıxardarıq. Sonra yetkinlik çağına yetişəsiniz deyə sizi böyüdərik. Kiminiz ( bu həddə çatmamış ) vəfat edər, kiminiz də ömrün elə bir ixtiyar çağına çatdırılar ki, vaxtilə bildiyini ( tamamilə unudub körpə uşaq kimi) bilməz olar. "
İnsan dünyaya gəldi- gedərdi . Gedişə də bir nəzər salaq :
Bu qoca dünyadan gedincə sən, mən,
Kərpiclə örtülər qəbrimiz həmən.
Başqa qəbirlər üçün torpağımızdan,
Kərpic düzələcək, bunu düşün sən. (Ö. Xəyyam )
İmam Zeynalabdin (ə.) : " Dünyadan bəhrələnən nə qədər izzət sahibləri, padşahlar və qoşunlar görmüsən.Onlar dünyadakı arzularına yetişdilər.Möhkəm qalalar, uca saraylar tikdilər və nəfis mallar, qiymətli daş- qaşlar yığdılar. Lakin, bu daş- qaşlar, mal- dövlət, uca saraylar ölümə əlac edə bilmədi. Bu qoşunlar da ölümün qarşısını ala bilmədi, nə saysız- hesabsız qoşunlardan, topladıqları hədsiz- hüdudsuz mallardan kömək aldılar, nə kin- küdurətli adamlardan, nə də boynuyoğun insanlardan əcəlin hədəfinə, ölümün məqsədinə cavab tapdılar."
Dünya həyatı fani, gəldi- gedərdi.İnsanlar bu dünyaya sınaq üçün , imtahan üçün gəlmişlər və qiyamət günü bütün bunların sorğu- sualı olacaq, hər kəsin son yeri, son mənzili məhz, həmin gün təyin ediləcək. Son gediş axirət evi, əmələ görə Allahdan mükafat və ya cəza almaqdır.Gözəl axirətə sahib olmaq, Allahın razılığını qazanmaq üçün isə əməlisaleh olmaq lazımdır.İmam Əli ( ə.) buyurur : " Allah elçisini Əhli- beytinə baxın, onların addımladığı yolla gedin, yolunuzu sapmayın, qədəmlərinizi onların qədəmlərinin yerinə qoyun.Onlar sizi hidayət yolundan əsla çıxarmazlar "
Gəlişimdən fayda görmədi həyat,
Getsəm də dəyişməz qoca kainat,
Bu gəliş- gedişin səbəbi nədir?
Eşidə bilmədim kimsədən, heyhat ! ( Ö. Xəyyam)
Bəli. Dünyaya gəliş- gedişin səbəbini bilməyən insanlar bax beləcə puç olan həyatına heyfslənər,ömrünün qış fəslində bəziləri yenidən uşaqlaşmaq,cavanlaşmaq istər,kef- damaq axtarar."Bu da bir həyatdır,yaşayırıq " deyən insanlar mənasız, yeknəsəq həyat yaşayar, heç kimə və heç nəyə yaramadan gərəksiz ömür sürər.
Tordan qaçdı ömür balığım həmən,
Ömrü sərsəm kimi boş keçirdim mən.
Hər anı dünyaya dəyən həyatım,
Nə yazıq ki, müftə getdi əlimdən. ( Ö. Xəyyam)
Ömrünün ixtiyar çağlarında geri boylanıb baxan insan boş keçirdiyi həyatının hər anına belə heyfslənər. Heyhat hər şey geridə qalmış,həyat yaşanmış,ömür dəftəri vərəq- vərəq səhifələnib çevrilmiş,lakin o səhifələrə heç nə yazılmamış, boş qalmışdır.Dəftərin sonu isə insan həyatının sonu deməkdir. Hər kəsə yalnız və yalnız bir dəfə fürsət verilir.Görəsən o fürsəti verən kimdir? O insanı nədən və nə üçün yaratmışdır?
Xilqətin başlıca mehvəriyik biz,
Dərk etsən, bəsirət cövhəriyik biz,
Cahan dairəsi qızıl bir üzük,
Onun ən dəyərli gövhəriyik biz. ( Ö. Xəyyam)
Dünya klassikasının böyük yazıçısı Cek Londonun " Ağ diş" povestindən bəzi sətirləri xatırlatmaq istərdim: "Həyat doyunca yemək üçün bir ehtirasdır, dünya isə səhnədir.Bu səhnədə doymağa can atan adamlar bir- biriləri ilə mübarizə aparır,vuruşur,bir- birini təqib edirlər.Onlar bir- biriləri üçün yemək əldə edir, hətta bir- birilərini yeyirlər.Səhnədə qanlar tökülür, orada başdan- ayağadək amansızlıq hökm sürür. Bir sözlə, həyat meydanı qarmaqarışıqlıqla, təsadüflərlə doludur."
- Bəs görəsən insan şəxsiyyətinin azadlığı, xalqın xoşbəxtliyi nədədir?
- Müdriklikdədir.Müdriklik şəxsiyyətin iztirablardan xilas olmaq yollarını göstərir. Çünki insan iztirablarının səbəbi onun zehniyyətinin məhdudluğundadır. İnsan zehniyyətinin inkişafı onu müdrikliyə, müdriklik də öz növbəsində iztirablardan xilas olmağa doğru aparır. Bu ağıllıların fikridir.
- Bəs ağıllı insan kimdir ?
- Ağıllı insan odur ki, yaxşını pisdən, həqiqəti yalandan, xeyiri zərərdən, haqqı batildən seçə bilsin, haradan gəlib, hara gedəcəyini və nə üçün gəldiyini anlasın.
-Haradan gəlmişik və hara gedirik?
- Bizi Allah yaradıb və onun hüzuruna gedəcəyik.
- Bəs nə üçün yaranmışıq?
- Allaha bəndəçilik və ibadət etmək üçün.
-Ağıllı daha kumdir ?
- Ağıllı odur ki, Allah qarşısında verdiyi sözə əməl etsin. Ömrü boyunca möhkəm imana sahib, fəzilətli və əxlaqı gözəl olsun.
- Gözəl əxlaqı və fəziləti nə təmin edir ?
- Din.
- Dinin qısa tərifi nədir ?
-Allah tərəfindən peyğəmbərlərin vasitəsilə verilən ilahi əmr və qadağalar, dini göstəriş və qanun- qaydaların hamısına din deyilir. Dinimiz Allah yanında tək olan islam dinidir. ( bax: Ali- İmran surəsi 19 )
İmam Hüseyn (ə.) buyurub: " Həqiqətən Allah- Taala bəndələri yalnız buna görə yaratmışdır ki, Onu tanısınlar.Elə ki, tanıdılar, Ona ibadət edər və ibadət etsələr, Ondan qeyrilərinə ibadət etməkdən ehtiyacsız olarlar." ( Səfinətül bihar, c 12, səh 180 ) İmam Hüseyn (ə.) atası həzrət Əli (ə.) kimi dünyaya dəyəri olmayan ötəri bir kolgə kimi baxır: " Ey Allah bəndələri! Təqvalı olun, dünyadan çəkinin.Çünki, dünya əbədi məkan olsaydı, onda dünyada qalmağa ən ləyaqətli şəxslər peyğəmbərlər olardı.Lakin Allah- Taala dünyanı imtahan , əhlini isə fənaya məhkum etdiyindən yenisi köhnəlmiş, nemətləri məhv, sevincləri alt- üst olur. Belə isə azuqə yığın ! Ən yaxşı azuqə, təqvaddır.Allahdan qorxun, bəlkə nicat tapasınız."
Ayıq ol, fitnədir işi zamanın,
Qılıncı itidir azğın dövranın.
Ağzına zəmanə paxlava qoysa,
Yemə, zəhərlidir, məhv olar canın. ( Ö. Xəyyam )
İmam Kazım (ə.) buyurur: " Dünyanın zahiri yumşaq, batini zəhərli ilana bənzəyir.Ağıllı, savadlı insanlar belə bir ilandan qaçar, uşaqlar və nadanlar isə ilanı tutmaq üçün onun üstünə gedərlər." ( Biharul- ənvar, c 78, s 311) Bəs görəsən ağıllı insan dünya evində daha nə etməlidir ? Çünki uca tanrı ona bir dəfə həyat verib və nəyə sərf etdiyini soruşacaq. İnsan gündəlik həyatının bir hissəsini ibadətlə keçirməkdən əlavə daha nə etməlidir ?
" Həyatın ali məqsədini yerinə yetirərək öz varlığını təsdiq etmək! Çünki həyat o vaxt zirvəyə qalxır ki,bütün qüvvələr qarşıya qoyulan məqsədin həyata keçirilməsinə yönəldilsin.Yalnız bu anlarda həyat həyatlığında qalar." ( " Fəlsəfə tarixi haqqında kiçik oçerklər", 1969, s 27 )
Yaşamaq yanmaqdır yanasan gərək,
Həyatın mənası yanmağındadır.
Şam əgər yanmırsa yaşamır demək,
Onun yaşaması yanmağındadır. ( B. Vahabzadə )
Deməli, insan ayağı yer tutub, ağlı kəsəndən ölənədək yaşayıb yaratmalı, tikib qurmalı, nə isə öyrənib və öyrətməlidir.Hər bir insan öz şəxsiyyətini, varlığını təsdiq etməli, boş yerə yanmadığını sübut etməlidir.Sevimli Peyğəmbərimiz Mühəmməd (s.ə.a.s.) buyurur: " Camaatın ən yaxşısı odur ki, başqaları ondan xeyir aparsın. " Deməli, insan nəinki özü üçün yaşamalı, öz dünya həyatını qurmalı, eyni zamanda başqaları üçün yoldaş,sirdaş, həmdəm olmalı, insanlara kömək etməli,onlara çətinliklərində yardımçı olmalıdır.Həm də bütün bunlar məhz, Allaha xatir olmalıdır. Mövlananın kəlamı ilə desək:" Yaradılanı sev, Yaradanın xatirinə ". İnsan həyatda bütün işlərini, əməllərini ( şübhəsiz, yaxşı əməllərini ) Allaha xatir, Allah sevgisiylə qurmalıdır.Məhz, o zaman, insan kamilliyin ən yüksək zirvəsinə çatar və nəhayət Allahına qovuşar. Bax, o zaman həyatda yaşamağa dəyər. Hədisi Qüdsidə buyurulub : " Ey Adəm övladı, hər şeyi sənin üçün, səni isə özüm üçün yaratmışam." Həzrət imam Cəfər Sadiq (ə.) buyurub: " Biz, sağlam düşüncəsi, şəri vəzifələrini bilən, həlim, mehriban, səbirli, düz danışan və vəfalı olan insanı çox sevirik. Bu bir həqiqətdir ki, Allah- Taala gözəl və tərifəlayiq əxlaqı peyğəmbərlərə məxsus etmişdir.Deməli, hər kəs onlara malik olarsa, Allahına şükür etsin və kimdə o xasiyyətlər olmasa, yalvarıb Allahından onları istəsin." " Onlar hansı xasiyyətlərdir ? " - deyə soruşduqda, həzrət buyurdu : " Vərə ( günahdan çəkinmə), qənaət, səbr, şükür, helm, həya, səxavət, şücaət, qeyrət, düz danışmaq, yaxşılıq etmək, əmanətdarlıq, yəqin, xoş rəftar olmaq və mürüvvət. " " Mürüvvət nədir ? " deyə soruşulduqda, buyurdu: " Mürüvvət odur ki, Allah səni qadağan etdiyi yerdə deyil, əmr etdiyi yerdə tapsın." Allah Taala Qurani Kərimin Həcc surəsində buyurur : " Ey insanlar ! Öləndən sonra diriləcəyinizə şübhəniz varsa, ilk yaradılışınızı yada salın. Həqiqətən, biz sizi torpaqdan, daha sonra müəyyən, tam bir şəklə düşmüş ( vaxtında doğulmuş ) və düşməmiş ( vaxtından əvvəl doğulmuş ) bir parça ətdən yaratdıq ki, ( qüdrətimizi ) sizə göstərək. İstədiyimizi ana bətnində müəyyən bir vaxta kimi saxlayar, sonra da sizi uşaq olaraq çıxardarıq. Sonra yetkinlik çağına yetişəsiniz deyə sizi böyüdərik. Kiminiz ( bu həddə çatmamış ) vəfat edər, kiminiz də ömrün elə bir ixtiyar çağına çatdırılar ki, vaxtilə bildiyini ( tamamilə unudub körpə uşaq kimi) bilməz olar. "
İnsan dünyaya gəldi- gedərdi . Gedişə də bir nəzər salaq :
Bu qoca dünyadan gedincə sən, mən,
Kərpiclə örtülər qəbrimiz həmən.
Başqa qəbirlər üçün torpağımızdan,
Kərpic düzələcək, bunu düşün sən. (Ö. Xəyyam )
İmam Zeynalabdin (ə.) : " Dünyadan bəhrələnən nə qədər izzət sahibləri, padşahlar və qoşunlar görmüsən.Onlar dünyadakı arzularına yetişdilər.Möhkəm qalalar, uca saraylar tikdilər və nəfis mallar, qiymətli daş- qaşlar yığdılar. Lakin, bu daş- qaşlar, mal- dövlət, uca saraylar ölümə əlac edə bilmədi. Bu qoşunlar da ölümün qarşısını ala bilmədi, nə saysız- hesabsız qoşunlardan, topladıqları hədsiz- hüdudsuz mallardan kömək aldılar, nə kin- küdurətli adamlardan, nə də boynuyoğun insanlardan əcəlin hədəfinə, ölümün məqsədinə cavab tapdılar."
Dünya həyatı fani, gəldi- gedərdi.İnsanlar bu dünyaya sınaq üçün , imtahan üçün gəlmişlər və qiyamət günü bütün bunların sorğu- sualı olacaq, hər kəsin son yeri, son mənzili məhz, həmin gün təyin ediləcək. Son gediş axirət evi, əmələ görə Allahdan mükafat və ya cəza almaqdır.Gözəl axirətə sahib olmaq, Allahın razılığını qazanmaq üçün isə əməlisaleh olmaq lazımdır.İmam Əli ( ə.) buyurur : " Allah elçisini Əhli- beytinə baxın, onların addımladığı yolla gedin, yolunuzu sapmayın, qədəmlərinizi onların qədəmlərinin yerinə qoyun.Onlar sizi hidayət yolundan əsla çıxarmazlar "
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)