Gəlin Quran öyrənək. Dərs 20. Ələq surəsi

Kəmalə Zeynəbinur- Zəhra Mahmudzadə Ələq surəsinin tədrisi

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 19. Tin surəsi

Kəmalə Zeynəbinur- Zəhra Mahmudzadə Tin surəsinin tədrisi

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 18. Bəyyinə surəsi

Kəmalə Zeynəbinur- Zəhra Mahmudzadə Bəyyinə surəsinin tədrisi

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 17. Qadr surəsi

Kəmalə Zeynəbinur- Zəhra Mahmudzadə
Qadr  surəsinin tədrisi

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 16. Adiyat surəsi

Kəmalə Zeynəbinur- Zəhra Mahmudzadə
Adiyat surəsinin tədrisi

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 15. Zəlzələ surəsi.

Kəmalə Zeynəbinur- Zəhra Mahmudzadə
Zəlzələ surəsinin tədrisi

Palaza bürün, elnən sürün

    Yadımdadır, orta məktəbdə oxuyarkən hündürboy, iri cüssəli bir tarix müəllimimiz vardı.Gözləri zəif görürdü.Sinif jurnallarını laboranta yazdırar, əlavə olaraq sinif nümayəndələrinə qaralama jurnal da tutdurardı.O vaxtlar sovet imperiya rejiminin tələblərinə uyğun olaraq SSRİ tarixi adı altında rus tarixindən dərslər də keçirilirdi. Dərs ilinin sonuna yaxın Azərbaycan tarixinə cəmi bir neçə saat vaxt ayrılardı. O da keçilə, ya keçilməyə. Şagirdlərə müraciətində müəllimimin bir xitabı vardı: " Ay Allahsız".Tez-tez işlədərdi bu ifadəni.Arabir aramızdan kimisə ayağa qaldırar "Allah yoxdur" cümləsini təkrar elətdirərdi. Dərs bitər və biz evimizə qayıdardıq.Hər birimiz də məktəb çantasıyla bərabər maraq dolu bir sual da daşıyardıq özümüzlə. Cavabını hər kəs öz ailəsində tapardı. Sonralar adət də etdik müəllimin ibarələrinə. Hövsələsi qaçanda "Allah evini tiksin", yaxud "Allah evini yıxsın" kimi ifadələri işlədərkən bir- birimizə mənalı baxışlarla baxar, dodaqaltı gülümsəyərdik. Tənəffüs vaxtı isə dəcəl uşaqlar hey müəllimə gülərdi. Tarix müəllimimiz özünün belə inanmadığı  Allahın yoxluğu ideyasını çox çalışsa da bizə öyrədə bilmədi. O vaxtdan çox uzun zaman keçib. Müəllimim sağdı- yoxdu bilmirəm. Axıradək fikirlərinə sadiq qaldımı,  onu da bilmirəm. Amma böyüdükdən, pisi- yaxşını anladıqdan sonra müəllimimə bənzərlərini çox görürəm. Dinin cəhalətindən, xurafatından yorulmadan bəhs edənlərin şirin- şirin qurban tikəsini udmalarından, tanış- biliş, qohum- əqrəbanın hüzr məclislərində təm-təraqlı ehsan süfrəsinə qonaq olub sonunda da salavat adına əlini üzünə çəkmələrini də görüb- eşitmişəm. Bir ömür "Allah yoxdur" kəlamını təbliğ edib, amma cənazəsində Allah kəlamının oxunanlarını da görmüşəm.Əcəba, bu işıqlı ziyalılar düşünürlər ki, ölüsünə Quran işıqmı saçacaq. Bir ömür yaşayıb Quranı yalan- palan söz yığını hesab edənlər olmaya cənazəsinin yalqız qalacaqlarından qorxurlar. "Palaza bürün, elnən sürün" ənənəsini həyatına tətbiq etməyi özlərinə çıxış yolu hesab edirlər.Mübarək olsun. Amma bu xalq hələ ki, çörəyi qulağına yemir.

Şəhidlik zirvəsi

    M. Qorbaçovun SSRİ -yə rəhbər gəlişindən sonra yürütdüyü "yenidənqurma" siyasəti 70 il davam edən ittifaqın parçalanmasına səbəb oldu. Müstəqilliyini qazanan respublikalar sırasında Azərbaycan da vardı. Lakin digər respulikalardan fərqli olaraq Azərbaycan öz müstəqilliyini rahatlıqla əldə edə bilmədi. 1987- ci ildə sonradan kələfi açılmayacaq bir düyünə çevrilən Qarabağ konflikti ilə başladı bütün olanlar. 1990- cı ilin 20 yanvar faciəsi Azərbaycan xalqının qan yaddaşına çevrilməklə bərabər "şəhid", "şəhidlik" adlanan məfhumu da gündəmə gətirdi. Öz yürdunda, öz elində azadlığının müdafiəsinə qalxan , haqqının haqq səsini boğmağa çalışanların önündə əyilmədi. Öz tarixini qan ilə yazdı. Şəhidlik də 20 yanvar günündən bəri elə bil bu  xalqı özünə məhrəm bildi. Qarabağ uğrunda gedən savaşlarda ardı- arası kəsilmədən şəhidlər verdi bu xalq.Hələ də verir.Öz yurdunda təcavüzə məruz qalıb haqqını qorumağa çalışanlara şəhid deyərlər. "Vətəni sevmək imandandır" dedi Həzrəti Peyğəmbərimiz (s.). Vacibatını yerinə yetirən, Vətənini, ana- bacılarını qoruyarkən həlak olan bu cavan balalarını xalq da unutmaz.Onlar əbədiyyətə qovuşaraq cismən olmasalar da ruhən sağdırlar.Digərlərindən fərqli olaraq adi həyat sürməyən, qəhrəmanlığa imza atanlar.Ruhunuz şad olsun. 

Maskarad, yoxsa bidət

"Söz vaxtına çəkər" deyiblər. Ötən il elə bu vaxtlar idi. Bir məhərrəm günü imam süfrəsinə dəvət olunmuşdum. Ev sahibəsi uzun illər xəstə olan yaxın bir adamının şəfa tapması üçün ehsan verirdi. O gün, görüb eşitmədiyim qəribə bir süfrəyə qonaq oldum. Xırda təfərrüatlarına varmadan kəsəsi əsas məsələyə keçirəm. Məclisə Hz. Əbülfəz Abbasın nəvəsi kimi tanıdılan bir xanım bir neçə nəfərlə təşrif buyurmuşdu. Cəmi on dörd nəfər idik. Döşəməyə süfrə salındı.Üzərinə şəkər tozu, duz və sairə bu kimi ağ rəngli bişməmiş təamlar düzüldü. Üzərindən də xanımın gətirdiyi yaşıl rəngli, zərli- zibalı ağır bir süfrə sərildi. Hər kəs yerini tutdu. Quran tilavəti və on dörd  nəfərin iştirakı ilə on dörd məsumun hər birinə on dörd təsbih olmaqla salavat göndərmə mərasimi başladı. Salavatlar bitəndən sonra xanımlardan biri Hz. Əbülfəz Abbasın ziyarətnaməsini oxumağa başladı. Artıq zöhr azanının vaxtı da daxil olmuşdu. Ətrafıma baxdım. Kimsə qımıldanmadan diqqətlə ziyarətnaməyə qulaq asır,sanki, Əbülfəz Abbası görürmüş kimi bir hal almağa çalışırdı.Mən bir qədər səbr etdikdən sonra yan otağa zöhr azanının çağırışına getdim. Bir qədər keçdi. Açıq qapıdan yan otaqda artıq ziyarətnamə tilavətinin də bitdiyini başa düşdüm. Daha sonra Əfülfəz Abbasın nəvəsi deyilən xanım uzun- uzadı dualar etməyə başladı. Hörmətli, sözü keçən xanım kimi Əfülfəz Abbası, Hz. Fatiməni köməyə çağırır, xəstə üçün şəfa istəyirdi. Mən ibadətlərimin müstəhabatını da bitirdikdən sonra yenidən otağa geri qayıtdım. Xanım da dualarını bitirdi. Sonra süfrəni qaldırdılar. Bu dəm sevinc qarışıq hay- küy ətrafı bürüdü. Ev sahibəsinə gözaydınlığı da verdilər. Xəstə şəfa tapacaq. Əbülfəz Abbas məclisə daxil olub, ağ nemətlərin üzərinə barmaqlarını basaraq işarət verib. Nədən ki, əvvəlcədən hamar- hamar yığılmış şəkər tozunun, duzun üzərində qabarıq işarələr görünüb. Xoş müjdəni paylaşdıqdan sonra, nəhayət ki, bu möminə xanımlar namaz deyilən vacibatı xatırladılar. Namazdan sonra süfrə ətrafına oturduq. Səbirsizlklə gözlədiyim məqam gəldi. Bu Əhli- beyt aşiqlərindən bu günkü hərəkətlərinin nəyə əsaslandığını ehmal- ehmal soruşdum. Təəssüflər olsun ki, onlar bunu xoş qarşılamadılar. Başçıları adını çəkmədiyim bir hörmətli din xadimindən icazə aldıqlarını bəyan edərək, mənim etirazımın müqabilində mənə Qurani- Kərimdən   möminlik və iman haqqında moizə etməyə başladı. Din xadiminin adından istifadə edən bu xanımlar inanıram ki, nəyisə qarışdırıb.

     Hz. Əbülfəz Abbas (ə.) Babul- həvalic (istəklər qapısı) adlandırılıb. Lakin bu böyük şəxsiyyəti hansısa bir qaba barmaq basacaq qədər bu qədər kiçiltməyə nə ad vermək olar? Əbülfəz Abbas Hz. Əlinin (ə.) oğlu idi. O Əli ki, müşriklərlə müharibədə qılınç vura- vura tez- tez səmaya baxardı. Bir gün döyüşçülərdən biri " Ya Əli, niyə göyə baxırsan ?" deyə sorduqda, Hz. Əli (ə.) "namaz vaxtının daxil olub- olmadığını bilmək üçün" dedi. Döyüşçü də "müharıbədə nə namaz, ya Əli? "  söylədikdə " elə namaz üçün döyüşmürükmü ?" deyə Hz. Əli (ə.) cavab verir. Hz. Əbülfəz Abbas  (ə.) da həmin şəxsin oğludur. Bu xanımlara "Əbülfəz Abbasın namaz halında  sizin qablarınıza barmaq basmağa vaxtı yoxdur" deyərək, yarı zarafat, yarı sərt cavab vermək yerinə düşərdi. "Lənət şeytana" deyib vaz keçdim. Din xadiminin adından maskarad çıxarıb, dinə bidət gətirən bu cür "möminlər" dərviş Məstəli şahın layiqli davamçılarıdır. Elə, belə hərəkətlərdir insanları dindən, islamdan  uzaqlaşdıran. "İslam xurafatdır" deyib bar- bar bağıran üzdəniraq ziyalıların söykənəcək yeri. 

     Düşünürəm din xadimləri, ruhanilər, islam maarifçiləri bu kimi əskiklikləri göz altına almalıdır. Qurani- Kərimin, Peyğəmbər (ə.) sünnəsinin doğru- dürüst olaraq insanlara çatdırılması islam maarifçilərinin haqq borcudur.       


                                     

Ye çörəyini, de: əlhəmdülillah.

Deyirəm bu dindarlar da qəribədir. Hay- harayları, qışqırıqları əskik olmur. Fürsət gəzirlər şuluqluq salmağa. Həmişə narazıdırlar. Ay balam, bu qədər naşükürlük olar. Bir bunlardan soruşan gərəkdir, ay dindar oğlu dindar, sənin yeməyin əskikdir, yoxsa içməyin. Yox- yox, onu demirəm.  Deyirəm yəni, susayanda bir çaynik pürrəngi çay tapmırsan? Mat- mat nə baxırsan ? Yayda sərinliyin, qışda istiliyin yoxdur? İldə bir dəfə məcburi tibbi müayinən, xəstələnəndə müalıcən, sanatoriyan yoxdur? Bəlkə, işsiz- gücsüz, avara- avara küçələrdə gəzirsən. Yoxsa, aclıq səni o qədər üzüb ki, danışmağa, bir "hə"dən," yox"dan deməyə taqətin yoxdur. Niyə qoymursan ağsaqqalları rahat nəfəs almağa. Bu binəvaların nə günahı var. Bu qədər sənin üçün çalışıb çabalayırlar, gün- güzəran düzüb- qoşurlar elə hey, cırıldayırsan. O gün də qardaşların gedib girib kilsəyə. Niyə qalxıb demirsən, ay qardaş, sənin bu urusun ibadətgahında nə işin var? Namaz qılmağa yer qəhətdir? Nə dedin? Vay olub sənə. Ay fillan- filan olmuş bala, sən gərək Aşurada məscidə gedəsən. Ay bala, dədən- baban  məscid görmüşdü? Dünənə qədər küncdə- bucaqda sinə vurmurdu? Bir də ki, belə hünərlisən  lap, elə gedəydin də məscidə. Gərək xan Cavadın abrını aparaydın. Nə tez unutdun qəhrəmanını. Urusun önündə son nəfəsinə qədər döyüşdü. Sonda da o nadürüstlərin gülləsinə tuş oldu. Sən də getdin urusa sığındın. Axı, bu Gəncə şefinin nə günahı var ki, onu biabır eləyirsən. Bu dediyim yazığın, axı, dindən nə xəbəri. O gün ki, məscidə ayaqqabı ilə girmişdi, gərək, sənin məscidinin şef mollası ona deyəydi ki, atam- qərdeşim, ayaqqabını çıxar. İndi ki, mollan ağzına iris alıb sorur, onda daha kişinin nə suçu. Öyrədən olmadı. İndi xəbərin kilsədən gəlir. Barı rahat qıla bildinmi namazını ? Çaşıb kişilərə qarğış zad edəsiniz ha. Yazıqdırlar. Hərəsinin bir çətən külfəti var. Aylıq maaşla bir təhər günlərini keçirirlər. İstirahət etməyə, otdıxa zada getməyə heç vaxtları da yoxdur. Bodrum, Antalya onlar üçün bir röyadır. Sənin də ki, səsin  bir gün Məkkədən gəlir, bir gün də Berlindən. London, Nyu- York ayağının altında toz olub. Ay bala, o Obama kişini barı gedib ziyarət edəydin dənə. Deyərdin ki, ay Obama kişi, sən atan Hüseynin canına, bir bizimkilərə zəng elə, biz də şəhid imamımıza rahat ağlayaq. Nə qədər olmasa da adını daşıyır. İndi ki, hər şey tanışlıqladır. Deyəydin ki, özünü bicliyə qoyma. Bilirəm nə var, nə yox. Eh, ay dindar bala, bu dünya belə gəlib, belə də gedəcək. Heç kefini pozma. Gələn Aşurada gördün o yan, bu yandır, tay- tuşlarını, məsləkdaşlarını yığarsan başına, zakrıtı skalp qruppa açarsan. Hərə öz evində- eşiyində, bir- birinizdən ilham ala- ala əza saxlayarsınız. Bayraqdı, şüardı, ürəyiniz nə istəyir asarsınız  divarlarınızdan. Əşşi, niyə zakrıtı olur, lap elə otkrıtı olsun. İkisi də sərf eləyir. İşdi zakrıtı ola, ağsaqqallar narahat olacaq qəfil səssizlikdən. Nə qədər olmasa da açıq- aşkara göz önündə olanda bilirdilər nə var, nə yox. Məsələdən tez hali olub, tezcə də plan cızırdılar. Qapalılıq qaranlıq gətirər onlara. Yox, əgər, otkrıtı skalp qruppa yaratsanız üzvləriniz lap çoxalar. Evdə uşaq saxlayan kim, iş başında olan kim, xəstəxana, səfər və sairə eşidən- bilən qoşular. Bunların hamısını öz ətrafınızda cəm edərsiniz. Bu da ağsaqqallara sərf etməz. Bir də baxıb görərlər ki, qonum- qonşuda, qohum- əqrabada adam qalmayıb, hamısı otkrıtı skalp qruppanın üzvüdür. Binəvalar özləri tək qalıb. Bu da onların işinə yaramaz. Urus demişkən, luçşe elə məscidə getsinlər. Deyəsən, çox uzatdım. Hə, a bala, harada qaldım? Yadıma düşdü. Onu deyirdim ee :" Ye çörəyini, de əlhəmdülillah. Dünyanın dərdi sənəmi qalıb? "       

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 14. Təkəsur surəsi.

Kəmalə Zeynəbinur- Zəhra Mahmudzadə
Təkəsur surəsinin tədrisi

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 13. Qariə surəsi.

Kəmalə Zeynəbinur- Zəhra Mahmudzadə
Qariə surəsinin tədrisi

Yanğı

    Bu da Məhərrəm.Sanki dünən yola salmışdıq. Günlər quş qanadında gəlib keçir elə bil. Ayların içərisində qırmızılı- qaralı xətlə keçən bu ayın özünəməxsus əzəməti var. Aşura gününün Kərbəla vaqeəsi kimi əsrlərlə yaddaşlarda qalan və islam tarixində silinməyən və silinə bilməyən Hz. Rəsulullahın (s.) nəvəsi imam Hüseyn (ə.) və yaxınlarının qətli ilə bağlıdır bu. Zülmə, haqsızlığa "yox" deyən və qiyam edərək ayağa qalxan o həzrətin  etiraz səsi bu günümüzə qədər gəlib çatır. "Aşura məktəbi" deyilən bir məktəb qoydu o həzrət. Bu məktəbin həm öyrəncisi, həm də dinləyicisi olub hər zaman. Bütün hallarda onlar haqq aşıqləridir. Lakin aşiqlikdən əlavə, bunu həqiqi mənada həyatında yaşadanlar da olub həmişə. Onlardır məhz, öyrəncilər. Hz. Hüseynin (ə.) vilayətinə daxil olanlar. Vilayət- onların imamlığını qəbul edib, eyni zamanda onun ayağının izinə ayağını qoymaqdır. Onlar boş- boşuna "Ləbbeyk" deməz. "Ləbbeyk" onlara tabe olar. Zülmə, haqsızlığa etiraz etdikləri qədər, özləri də zülmdən, haqsızlıqdan uzaq olar. Yanarlar imam Hüseyn (ə.) sevgisindən. Bu yanğı onları əridər, kiçildər. Kimisə məzlum etməyə taqətləri olmaz. Əksinə, məzlumun yanında durarlar. "Məndən keçdi, qardaşıma dəydi" deyimi , haləti onlardan uzaq olar. Hər zaman ayıq olarlar, şeytan onlardan qaçaq olar. Zalım hakimlərin, qulluqda duranların da qorxusu onlardan olar. Çünki, onlar sözlərində və əməllərində ciddidirlər. Buna görə həmişə təhlükədirlər. Onlar isə azdır. Kərbəlanın qəhrəmanları kimi. Daş altda qalan köz kimidirlər. Və bir gün tarix onların alovlandığını görəcək. Necə ki, Kərbəlada gördü. Bu alov mütləq, mütləq qalxacaq. Uzun zamanın yanğı həsrəti bərk yandırar...    

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 12. Fil surəsi.

Kəmalə Zeynəbinur- Zəhra Mahmudzadə
Fil surəsinin tədrisi

Sevgi

     O, onu xəlq edənin sevdiyi hər şeyi və hər kəsi sevirdi. Sevgi onun ruhunda idi. Məzluma olan mərhəməti də sevgisindən doğurdu, yetimə, dula, kora, xülasə, hər cür fəqir- füqəraya olan lütf- ehsanı da. Səcdədə ağlamağı, zikr zamanı bayılmağı, rukudakı üzük ehsanı belə sevgisindən idi. Müharibələrdə kafir qarşısında nə qədər çılğın və döyüşkən idisə də, adi həyatda mehriban və sakit idi. Hətta cahilə də mərhəmətli idi. Çünki, cahilin məhz, cahil olduğuna görə mərhəmətə ehtiyacı oluğunu  başa düşürdü. Qəlbi- ruhu mehr- məhəbbətlə yoğrulmuşdu. Müsəlmanların vəhdətdə olması üçün, islamın və islam xilafətinin qorunub saxlanılması üçün haqqından belə keçdi. Çünki, onu sevməyənlərə belə mərhəməti vardı. Dünyanın qəribə, çox qəribə işləri olur bəzən. Bütün varlığı ilə xidmət etdiyi, qoruduğu din məhz, sevgi üstündə tənəzzülə uğradı. Özü də məhz, ona olan sevgiyə görə. Sevənləri ayrıldı onu sevməyənlərdən, yoxsa, əksinə sevməyənlərmi ayrıldı onu sevənlərdən. Hər halda bu oldu. Bilsəydi bu qədər ayrılıqlar, parçalanmalar, qan- qadalar olacaq elə sağlığında "sevməyin məni, amma, bir olun, birgə olun" deyərdi. Qəlbi o qədər böyük idi ki. Ölümündən sonra nələr, nələr oldu. Sevdiyi ümmət sevgidən məhrum oldu. Bu məhrumiyyət çox geri saldı müsəlmanları. Sevgisizlik o qədər dərinləşdi ki, mərhəmət də unuduldu. Din siyasətə, şan- şöhrətə, ya da biznesə xidmət yollarını tutdu. Eyni məscid tavanı altında ibadət edənlər onu  "sevdilər", amma bir- birilərini sevmədilər. Onu sevənləri sevməmək elə onun özünü sevməməkdir. Onu incitməkdir, küsdürməkdir. O isə, bunu haqq etmədi. Haqqını özünə verin. Nədən elə hey, hər kəs onun haqqını kəsir. Din nə xobbidir, nə məşğuliyyət. Nə siyasi cərəyan, nə də biznes. Şan- şöhrətə də xidmət etmir. Din- Uca Tanrının qoyduğu yoldur bizlərə. Mərhəmətlə, sevgi ilə elə mərhəmətin, sevginin özünə qovuşmaq üçün. 

    Bu, Peyğəmbər (s.) canişininin qoruduğu yoldur. Bu, Əlinin (ə.) yoludur.  

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 11. Huməzə surəsi

Kəmalə Zeynəbinur- Zəhra Mahmudzadə
Huməzə surəsinin tədrisi

"Mən kimin mövlasıyam, Əli də onun mövlasıdır." Hz. Mühəmməd (s.)
Qədir günün mübarək, möminlərin mövlası. pic.twitter.com/PncwYpWnSb

— kəmalə mahmudova (@zeynebinurkemal) 19 сентября 2016 г.

Böyük kişilər

    Həcc ziyarəti başa çatdı. Həcc əməli kimi şeytana da daş atdı hacılar. O yerdə ki, Həzrəti İbrahim (ə.) ona vəsvəsə edən şeytanı daşlamışdı, bu günün hacıları də həmin əməli hər il eyni yerdə təkrarlayır. Simvolik olan bu hadisənin fəlsəfəsi əslində, öz nəfsinə daş atmaqdır. Təkəbbürünü, kin- küdurətini, hər cür rəzil xüsusiyyətlərini, istər kiçik olsun, istər böyük, istər aşkar olsun, istərsə də gizli daşa basıb, bunu hər yerdən addımbaaddım onu izləyən şeytanına nümayiş etdirməkdir. Təkcə nümayişmi ? Yox, bu az oldu. Sonra Hacı Rəbbi ilə razu- niyaz edər, tövbə edib günahlarının bağışlanmasını istər.Dəfələrlə kiçikliyini bəyan edər. Bu həqiqəti başa düşdüyünü dili ilə izhar edər.Həcc əməllərini yekunlaşdırıb üz tutar vətəninə. Dost- tanış, qohum- əqrəba görüşünə tələsər, " həcin qəbul , Həci" deyər. Bu bir ədəb- ərkan qaydasıdır. Niyyətdir, arzudur Hacı üçün yaxınlarından, tanış- bilişindən. Həccin  qəbuldursa, deməli, günahların bağışlanıb, sanki, yenicə doğulmuş körpə kimisən. Saf, təmiz. Belə deyilir. Amma, əgər həccin qəbuldursa, mütləq şərt olan qəbulluq məsələsi özü xırdalanır, əslində böyük olan mərhələlərdən keçir. Pulun halal olmalı. Bunu hamı bilir. Üstündə xums borcu belə olmamalıdır. Digər əsas məsələlərdən biri  həccə gedənin boynunda həqqünnas olmamalıdır. Yəni, insanların haqqını cüzi də olsa qəsb etmisənsə, incitmisənsə deməli, boynunda həqqünnas qalıb. Gərək nahaq yerə incitdiyin hər kəsin haqqını yerinə qoyub, halallıq alıb, sonra heybəni atasan çiyninə.Çünki, Uca Allahın ədaləti o qədər böyükdür ki, bir bəndəsinin haqqını tapdayıb, onu əzib keçənlərə böyük mərhəmət göstərməz. Uzağı səbr edər. Düşünüb- daşınıb, günahını anlayıb, səhvini düzəltməyə zaman verər. Günahkarı hər addım başı da cəzalandırmaz. Onda Yerin nizamı pozular, xaotik vəziyyət yaranar. Uca Rəbbimiz əzəldən, məxluqu ilə  təyin etdiyi sünnəyə uyğun rəftar edər. 

   Qayıdaq ağ ehramlı, ağ libaslı  " həci"mizə. Ağ rəngin işıltısındanmı, yarı qibtə, yarı həsəd dolu baxışlardanmı, nədəndirsə şişər " həci". O qədər  şişər ki, könlünə bəylik, ağalıq, qadındırsa,  xanımlıq düşər. Məclislərdə "həci( həcixanım) orada oturma, burada otur" xitablarına da yavaş- yavaş adət edər. O qədər adət edər ki, başqalarını özünə borclu bilər, mütləq yuxarıda oturmaq adətini qazanar. İşdi- şayəddi bir vəzifə sahibi ola, yaxud da bir ticarət obyekti " fırlada" onda, gəl tamaşasına. Özü öz boynuna ağalıq, bəylik, xanımlıq libası biçər. Bunun zahirini demək istəyirəm. Özünü keçmişin ağalarına, bəylərinə, xanımlarına bənzədər. Ya da ki, ali dərəcəli möminə. Daha nə bilim nələr, nələr.. Daşladığı şeytanı, Ərəfatdakı razu- niyazı, Kəbə təvafının əzəmətini, Mədinədə Həzrət Mühəmmədlə (s.) görüşünü də unudar. Dəqiqliyini axtardıqda bu görüşlərin, mənəvi görüş olub- olmadığı naməlumdur. Böyüklük nümayiş etdirən " həci, həcixanım" bir şeyi unudar. Bəlkə də heç bunu bilməz, heç bilmirdi də. Böyüklük böyük kişilərə, böyük şəxsiyyətlərə yaraşar. Daxili böyük olan qarşısındakının qabağında təvazö edər, əsil təvazö. Bəli, yanılmadınız. Əsil təvazö. Çünki, yalançı təvazö, yalançı səmimiyyət göstərənlər də az deyil. Böyük kişilər, böyük insanlar Həccə getsə də, getməsə də böyükdür. O, böyüklüyünü qapısında qazanır. Sadə, saf ürəyi , canı yananlığı ilə, öz nöqsanından nəticə çıxarmaq qabiliyyəti ilə, kinsizliyi, xoş əxlaqı ilə, qarışqanı belə incitməkdən qorxar böyük kişilər. Nəinki, illərin, yaxın zamanın belə ədavəti ona yad olar. Xainlik onlardan uzaq olar." İgid yıxdığını kəsməz" deyib atalar. Böyük kişilər yadelli düşmənlə güləşər. Arxasıza arxa olar. Böyük kişilər, böyük insanlar alicənablığın zirvəsində durar. Ona qarşı hörmətsizlik edəni, cahillik edib onu " çırpmaq" istəyəni belə bağışlar. Çünki qəlbi saf su kimi pakdır. Dəstəmazda o, zahirdədir. Batini nurdadır. Onlar özünü kiçik bilər, amma, böyük olar. Onlar Peyğəmbərin (s.), Əhli- beytin (ə.) əsil davamçılarıdır. 

     Yaxşı ki, yaxşılar var.

     Yaxşı ki, yaxşılıq var.

     Yaxşı ki, əzəl- axır bir haqq- hesabın olacağına insanda ümid var.

     Pislər pisliyin etsin...           

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 10. Əsr surəsi.

Kəmalə Zeynəbinur - Zəhra Mahmudzadə
Əsr surəsinin tədrisi

Şeypurda İsrafildir.

  Müqəddəs Qurani Kərim dinimizin bütün vacibatlarını və qadağalarını aşkar şəkildə bəyan edib. 

" Müsəlmanam", " müsəlman oldum", " təslim oldum" kimi ifadələrlə özünün islama sadiqliyini bildirən hər bir kəs onun bütün şəri ehkamına əməl etməyə çalışmalı, ən azından cəhd göstərməlidir. Ehkami vacibatlardan biri qadın- qızların hicabıdır. Qurani Kərim Nur surəsinin 31, Əhzab surəsinin  59- cu ayələrində bu barədə məlumat verib. 

  " Hicab " dediyimiz nədir? Bu kəlmənin lüğəti- terminoloji mənaları haqqında uzun- uzadı söhbət açmaq fikrim yoxdur.Ucundan- qulağından bunu çoxları bilir. Bilir deyərkən, yəni xəbəri var.

  90- cı illərdən etibarən Azərbaycanda müsəlman xanımların geyim mədəniyyətində bəzilərinin "köhnəlik" dediyi, bəzilərinin isə " dinə qayıdış " adı ilə yeni dalğası başladı. O zamanlar " hicab" və "hicab geyim mədəniyyəti" bir çoxlarına qəribə görünürdüsə də, bu gün artıq buna hər kəs alışıb. Niyə də alışmasın. Qloballaşmağa doğru getdiyimiz bir zamanda, daha doğrusu artıq qloballaşdığımız bir vaxtda geyim mədəniyyətimiz niyə bu hərəkatdan geri qalmalıdır. Hər xalq bir- birini öyrətsə, ya da əksinə öyrənsə , bunun nəyi pisdir ki. Bu minvalla islami geyim tərzimiz qloballaşa- qloballaşa müxtəlif istiqamətlərdə öz axarını tapdı.

  İllər öncə televiziya kanallarımızın birində Braziliya teleserialının baş qəhrəmanı  olan Hade özünün "nümunəvi islami geyim tərzi" ilə Azərbaycana səs saldı. Əsl məqsədi islam dinini gözdən salmaq, təhrif etmək olan serialın yaradıcı heyəti öz məqsədinə azdan- çoxdan çatmışdı. İllərlə davam etdi Hadenin qalıqları. Nəsillər yaşlanıb dəyişdikcə Hade də unuduldu. Lakin izi- iyi qaldı. Bir az da böyüdü, dəyişdi. Dönüb bir baxıram hicabımıza. Bu günün hicablısı daha yeni konteksdən yanaşır öz geyim tərzinə. Nəzərə alsaq ki, Yer kürəmiz, dünyamız da modernləşir, yeni texnologiyalar zaman- zaman köhnəlir, daha yenisi meydana çıxır, burada təəccüblü bir şey görünməz. Xalq mahnılarımız da elə oranjeman olunub modernləşir. Hicab oranjeman olunsa nə olur ki. Nə oldu da.. Avropa geyim mədəniyyətini özündə əks etdirməyə çalışan islami geyim mədəniyyətimiz bu gün kontrabasdadır. 

  Bir müddət öncə Azərbaycanda yeni doğulan uşaqlara ən çox qoyulan adlar arasında Fatimə, Zəhra, Yusif, Mühəmməd, Əli, Hüseyn kimi adlar sadalandı. Amma bir gün yol gedərkən Fatimə- Anjella deyə arxadan nagahan bir səs eşitsəniz, heç təəccüblənməyin. Adlarımız, ismlərimiz də oranjeman olunmalıdır. Ənlikli- kirşanlı, dodağı boyalı hicablılarımızın  uyğunlaşmasıdır. Belə də olmalıdır.Hər barmağının dırnaqları ayrı- ayrı rənglə rənglənən, ya da hər bir dırnağının fərqli- fərqli rəngləri olan əllərdən tutan Fatimə yox, Fatimə- Anjella olmalıdır. Amma bir şeydən qorxuram. Qorxuram ki, İsrafil də dözə bilməyib əmrsiz, buyuruqsuz "внезапно" (vnezapno )  şeypurunu çala. Niyə də şeypur olmasın. Kontrabasın qabağında ancaq şeypur olar. Bir də ki, surla şeypurun nə fərqi. Əsas onun çalmağıdır. Amma bir gözləntimiz qala...

   Yaxşı ki, yaxşılar var...

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 9. Kövsər surəsi.

Kəmalə Zeynəbinur- Zəhra Mahmudzadə
Kövsər surəsinin tədrisi

Böyüklər belə deyirdi... Yaxud cinlər haqqında kiçik bir araşdırma.

   Yadımdadır, uşaqkən böyüklər bizə qırmızı paltarı dolabdan asarkən sancaq, iynə taxmağı tövsiyə edərdilər.Deyilənə görə cinlər aparıb geyinir, "ooraxdan, şaxdan salır". Yatarkən qorxmamaq üçün yastığa sancaq, iynə taxmaq tövsiyə olunurdu.Ümumiyyətlə, " gecə ikən qırmızı rəngli geyimlə yatmaq bəyənilmir" deyirdilər.Mən belə eşitdim. Çünki qırmızı rəng cinlərin sevimli rəngidir. Hətta uşaqkən cinlərin insanlarla bağlı doğrumu- yalanmı bilmirəm müxtəlif əhvalatlarını da eşitmişəm. İnsan düşüncəsində yer tutan bu cin məsələsi nə idi axı. Uzun zaman bu məsələ mənim üçün qaranlıq qaldı. Lakin bu gün mən öz oxucularıma cinlər haqqında kiçik bir məqaləmi təqdim etmək istəyirəm.

    Lüğətdə " cin " sözü "cən" sözündən götürülmüş, mənası "gizlənmək" deməkdir." İns"in "gözlə görünənin" əksi olaraq cin "gözə görünmür".

   Qurani Kərimdə buyurulur :

" Və cini də tüstüsüz oddan ( və ya odun bir qığılcımından) yaratdıq."

             

                  Rəhman,15

" Biz insanı quru və qoxumuş torpaqdan yaratdıq. Cinləri də daha əvvəl, dumansız atəşdən yaratdıq."

                Hicr, 26- 27

    Ayədən məlum olduğu kimi Uca Allah cinləri insandan çox- çox əvvəl yaratmışdır. Mənbələrə görə bu zaman məsafəsi iki min ili əhatə edir. Bir cinin ömrünün 700- 1000, bəzən də 1400 olduğu söylənilir. Bir cin balasının südəmər dövrü 40 il çəkir.

    Cinlər atəşdən yaransa da atəş olaraq qalmadı. Eynilə insan övladının torpaq olaraq yaransa da torpaq olaraq qalmadığı kimi. Diqqət ediləsi məsələ budur ki, əgər cinlər yarandığı mahiyyətdə qalsa, onda cəhənnəm odu onu necə yandırar. Axı, o, özü oddan yaranıb.

  " Sizdən əvvəl gəlib- getmiş cin və insan tayfaları ilə birlikdə atəşin içinə girin."

               Əraf, 38

    Gözə görünə bilinmədiyindən insan onu  nə görə, nə eşidə bilir. Yalnız Peyğəmbərlər və vəlilərdən başqa. Lakin cin insanı həm görə, həm eşidə bilir. Çünki, Uca Yaradan  insi, yəni insanı gözə görünən xəlq edib.

     İslami rəvayətlərə görə yemək yeyərkən "bismillah"la başlamasan cinlər də yeməyə ortaq olur. Unudub sonra yadına düşsə, gərək " əvvəldən axıradək bismillah olsun" deyəsən. Bu zaman yeməyinə ortaq olan cin yeməyini qaytarır. Əks halda yeməkdən doymarsan. Yatarkən Allahın adını çəkməsən cin şeytanlar qulağını sidikləyər. O zaman insan sübh namazında yatıb qalar. Əhli sünnə mənbələrində bu mövzuda müxtəlif şəkildə nəql edilmiş rəvayətlər var ki, Həzrət Mühəmməd (s.ə.a.s.) buyurub: " İnsan yuxuya gedən zaman şeytan tək ayağını qaldırıb onun qulağına bövl edər." Burada bövl etməkdə ( sidikləməkdə) məqsəd namaz qılmaması üçün şeytanın insanın  qulaqlarına ağırlıq verməsidir.

    Cinlərin də gözü, qulağı, əli- ayağı var.

  " Doğrudan da biz cin və insanların çoxunu ( sanki) cəhənnəm üçün yaratmışıq. Çünki, onların qəlbləri var, amma onunla ( həqiqətləri ) dərk etmirlər, onların gözləri var, lakin onunla ( ibrət üçün ) baxmırlar və onların qulaqları var, amma onunla ( haqq maarifi) eşitmirlər. Onlar heyvanlar kimi, bəlkə də ( onlardan) daha azğındırlar və onlar həmin qafillərdir."

            Əraf, 179

     İslami mənbələrdə cinin gözünün qırmızı, qara, mavi, bəzən də bal rəngdə ellipsvari olduğu, qulaqlarının isə xırda  tüklərlə örtülü halda at, pişik qulağına bənzədiyi bildirilir. Burunu yuvarlaq olaraq üzünün ortasında yerləşir. Seyrək saçları var, müsəlman cinlərin saqqalı da olur. Uzun qollu, uzun dırnaqlı, ayaqlarının ön hissəsi geniş və ayaq barmaqları qıllarla örtülü olur. Cinin sümükləri əzələsinə nisbətən böyükdür. Lakin, rahat və cəld hərəkət edir. Daxili orqanları kiçikdir. Mədə- bağırsaq və ifrazat orqanları insanın orqanı kimi xarıcə açılır.Lakin, cinin ifrazatı kəsafətsiz, şiddətli və buxar kimidir. Kiçik ifrazatı da fışqıran buxar şəklindəddir. Ətdən dili, uzun və böyük dişləri olur. Dəriləri incə, bədənə yapışmış və az tüklü olur.Dəri rəngi müxtəlif olur.Rəngbərəng paltarlar geyinirlər. Müsəlman qadın cin örtüklü olur. Cinlər ayaqlarına papirusdan ayaqqabı geyinirlər.

    Quran ayələrində insan kimi cinin də mükəlləfiyyətli bir varlıq olması təqdim edilir.

   " Cin və insanları yalnız mənə ibadət etmələri üçün yaratmışam."

           Zariyat, 56

    Cin ibadət etməli olduğundan Qiyamət günündə  insanlar kimi haqq- hesab çəkmək üçün məhşərə gətiriləcək.

   " Ey insan və cin dəstələri! Tezliklə sizin  (əməllərinizin hesabı ilə)lə məşğul olacağıq."

         Rəhman,31

  Belə çıxır ki, onların da imanlı və imansızı var. İmanlı cinlər əməlindən mükafat cənnəti, imansızlar cəhənnəmi qazanacaqlar.

   " ( Allah, yaxud həmin mələk deyəcək) : " Siz də, sizdən qabaq ( gəlib) keçmiş cin və ins(an) ümmətləri  içərisində oda daxil olun." Hər bir dəstə daxil olan zaman öz dindaşlarını lənətləyər. Nəhayət, orada hamısı bir- birinə qovuşan zaman  sonrakılar ( tabe olmuş dəstə) əvvəlkilər ( rəhbərlər) barəsində deyərlər : " Ey Rəbbimiz! Bizi azdıranlar bunlardır, buna görə də onlara ikiqat cəhənnəm əzabı ver." Allah buyuracaq : " Hər  biriniz üçün ikiqatdır və lakin, siz bilmirsiniz."

          Əraf, 38

 " Sənin Rəbbinin rəhm etdiyi ( iman və bilik qismət etdiyi)  kəslər istisna olmaqla. Və onları elə buna görə yaratmışdır. Rəbbinin "şübhəsiz, cəhənnəmi (azğın ) cin və insanlarla büsbütün dolduracağam" kəlməsi (əzəldən ) qəti və tamam olmuşdur."

        Hud, 119

  Əgər söhbət imandan gedirsə bu cinləri Allaha ibadət etmək üçün tövhidə dəvət edib imanın əsasları ilə tanış etmək üçün gərək peyğəmbər olsun. Bunu Quran belə açıqlayır :

( Qiyamət günü Allah tərəfindən xitab olunacaqdır ki,) :  " Ey cin və ins(an)  tayfası, məgər, sizə özünüzdən Mənim ayələrimi (təkrar- təkrar) sizə oxuyan və sizi bu günkü görüşümüzdən də qorxudan peyğəmbərlər gəlmədi ?" Deyərlər : " Biz öz əleyhimizə şəhadət veririk (bəli, peyğəmbərlər gəldilər və qorxutdular) ." Dünya həyatı onları aldatdı və ( buna görə də) özlərinin əleyhinə şəhadət verərlər ki, kafir olublar."

           Ənam, 130

    Bu peyğəmbərlərin cinlərin özündən, yoxsa insandan olduğu sualına gəlincə görkəmli müfəssir Ə. Təbatəbai " Əl Mizan" təfsir kitabında bu ayədə peyğəmbərin cindən, yaxud insandan olduğunun dəqiq açıqlanmadığını bildirir. 

   Lakin, Qurani Kərim Süleyman peyğəmbəri təqdim edərkən onun cinlərin dilini bildiyini, ümumiyyətlə cinlərin onun əmrində olduğunu xəbər verir.

   "... Cin tayfasından elələri də var idi ki, Rəbbinin izni ilə xidmətində işləyirdi. Onlardan hər kəs Bizim əmrimizdən boyun qaçırırdısa, ona alovlu oddan daddırırdıq."

           Səba, 12

 " Onlar onun ( Süleyman ) üçün istədiyi hər bir şeyi- möhkəm qəsrlər ( yaxud məbədlər və ibadət mehrabları), heykəllər, böyük hovuzlara bənzər kasalar və sabit, yerindən tərpənməyən qazanlar düzəldirdilər..."

         Səba,13

   İslam dini bəşəriyyətə sonuncu kamil din, peyğəmbəri Həzrət Mühəmməd (s.ə.a.s.) sonuncu peyğəmbər olaraq göndərildi. Hidayət və rəhmət olaraq Qurani Kərim nazil edildi. Müqəddəs kitabımız cinlərin də ona və Həzrət Mühəmmədə (s.) iman gətirdiyini xəbər verir.

 " ( Ya Peyğəmbər!) De: " Mənə vəhy olundu ki, cinlərdən bir dəstə ( Quranı məndən ) eşidib: " Doğrudan da biz xarüqə bir Quran eşitdik- dedilər."    

          Cin,1

" O, doğru yola yönəldir. Biz ona iman gətirdik və biz heç kimi Rəbbimizə əsla şərik qoşmarıq."

         Cin,2

" Həqiqətən, biz hidayət (kitabını ) eşitdiyimiz zaman ona iman gətirdik.Kim Rəbbinə iman gətirsə; nə 

(əcrinin) azalmasından qorxar, nə də haqsızlıqdan."

        Cin,13

"Şübhəsiz ki, bizdən müsəlman olan da var, bizdən yoldan çıxan da vardır; müsəlman olanlar hidayət tapanlardırlar."

" Və lakin yoldan azanlar cəhənnəmə odun olacaqlar"

         Cin, 14-15

" " Allahın bəndəsi" ( " Mühəmməd ") Ona ibadət etmək üçün qalxdığı zaman , onun başı üstdə, az qala bir- birinin üstünə töküləcəklər. "

         Cin, 19

" Həqiqətən, bizdən əməli saleh olan da vardır, əməli saleh olmayan da. Biz müxtəlif firqələrə ayrılmışıq."

   

         Cin,11  

Mənbələrdə iman gətirmiş cinlərin islamın müxtəlif məzhəblərinə ayrıldığı da xəbər verilir.

Əvvəldə söylədiyimiz kimi bir cinin ömrünün 700-1000, bəzən də 1400 il olduğu göstərilir. Sonunda onlar da ölümə məhkum olunurlar.Əhməd ibn Hənbəl  " Müsnəd" kitabında Həzrət Mühəmməddən (s.) hədis nəql edir: " Sən elə bir Həyysən ki, əsla ölməzsən. Halbuki, cin və insanlar ölürlər."

( Davamı var) 

  

     

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 8. Məun surəsinin tədrisi.

Kəmalə Zeynəbinur- Zəhra Mahmudzadə
Məun surəsinin tədrisi

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 7. Qurayş surəsi.

Kəmalə Zeynəbinur-  Zəhra Mahmudzadə
Qurayş surəsinin tədrisi.

Azərbaycan qızı, yol üstündə bitən çiçəyə bənzəmə! https://t.co/v0753lK749

— kəmalə mahmudova (@zeynebinurkemal) 8 августа 2016 г.

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 6. Məsəd surəsi.

Kəmalə Zeynəbinur- Zəhra Mahmudzadə
Məsəd surəsinin tədrisi

Mütləq diriliş

  Günəşin doğuşu ilə batışına bir diqqət etmisinizmi.Hər iki vaxtda qızarar, qəribə bir gözəlliyə bürünər.Lakin bu gözəlliyin insana verdiyyi hiss və duyğular eyni olmaz.

 Günəş sübh yatağından qalxar.Qızartısı ətrafa yayılar. Onun doğuşuna tamaşa etməkdən insan yorulmaz.Ruha sevinc, rahatlıq, cismə fəallıq gətirər. Gündüzün bələrtisi günəş yaşam gətirər insana. Yenidən doğulan kimi olar insan. Yaşamaq üçün.

  Günəş şama doğru bir də qızarar. Batmaq üçün. Batışı doğuşunun əksinə olaraq bir qəmginlik, kədər, qəriblik gətirər. Ruh qəribsədiyi kimi cism də bu qəriblikdən yorular sanki. Günəş batar, itər sabah yenidən doğmaq üçün. Bəs, insan necə. İtib, batıb, yox olmazmı sabah dirilib qalxmaq üçün?       

                                

                  

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 5. Nəsr surəsi.

Kəmalə Zeynəbinur- Zəhra Mahmudzadə
Nəsr surəsinin tədrisi

Sorduqda cavab aldığım, üşəndikdə sığındığım,tənhalıqda həmdəmim, ömrümün baharı Quranım ! pic.twitter.com/C9aE7IG6B9

— kəmalə mahmudova (@zeynebinurkemal) 25 июля 2016 г.

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 4. Kafirun surəsi.

 Kəmalə Zeynəbinur-- Zəhra Mahmudzadə
 Kafirun surəsinin tədrisi

İnsanın xilqət fəlsəfəsi

  Qurani Kərim insanın xilqətini iki istiqamətdə təqdim edir. İsa peyğəmbərin doğumunu istisna hal kimi nəzərə alsaq, bu təqdimat belədir: Birinci, yer üzərində ilk insanın torpaqdan yaradılışı ki, bu da Adəm, sonra da Həvvanın nümunəsi oldu. Sonrakı mərhələlərdə isə insanın xilqətinin  cütləşmşə yolu ilə yaradılışıdır. Bu, Allahın istək və iradəsinə uyğun olaraq nizam- intizam qanununa əsasən yaranır. Bu mövzunu Qurani Kərim belə təqdim edir: " Biz sizi laxtalanmış qandan yaratdıq" Ələq surəsi, 2; " Həqiqətən biz sizi (babanız Adəmi) torpaqdan, sonra mənidən ( nütfədən), sonra laxtalanmış qandan, daha sonra müəyyən ,tam bir şəklə düşmüş ( vaxtında doğulmuş), və düşməmiş ( vaxtından əvvəl doğulmamış) bir parça ətdən yaratdıq ki, (qüdrətimizi) sizə göstərək" Həcc surəsi, 5.

  Rəbbi insanı Özü üçün yaratdığını bəyan etdi. Əvəzində dünyanı verdi ona. Dünya və insan. Heç yola getmədi dünya insanla. Ya da insan heç vaxt dünyanın kələfini çözüb aça bilmədi. İnsan öz bəşər tarixini müharibələrlə daim zənginləşdirdi. Dünya durduqca baş verən bu davamlı müharibələrin hədəfi torpaq əldə etməkdir. Yarandığı maddəyə xüsusi ehtirası var insanın. Bunun uğrunda da qurbanlar verir. Bu qurbanların özü qanla başa gəlir. O qan ki, elə torpağa tökülür, qarışır. Heyfslənmir də insan. Çünki elə torpaqdan da yaranıb axı. Torpaq, qan, insan. Torpaq və qan insan ruhunda, həyatında elə bil çəkişir də hakimiyyət qazanmaq üçün. Bu çəkişmənin qalibi də torpaq olur. Çünki əzəldən, ta insanın xilqətindən insan həyatında əsas rolu torpaq oynadı. Daha qədimdir torpaq. Qocadır. Amma ulu deyil. Çünki uğrunda nahaq qanlar tökülür. Bəşərin göz yaşını axıdır torpaq. Əsrlərin göz yaşı yığılsa dərya olar. Dərya ilə torpağın nə əlaqəsi. Bəlkə də Nuhun tufanının intiqamıdır bu. Su altda qərq oldu o zaman torpaq. Kiçildi elə bil. Bu kiçikliyin səbəbini insanda gördü. Ona görə insan həyatı göz yaşı olmadan ötüşmür. Torpaq, qan, su və insan. Kimdir zalım, kimdir məzlum. İslam ehkamında qan nəcasətdən, torpaq, su paklayıcıdan sayılar. Torpaq öldükdə qoynuna aldığı insanı suda paklanmış qəbul edər.Özü paklayıcı olsa da. Yenidən torpağa qayıdar insan. Yarandığı torpağa. Damarlarında donub laxtalanmış qanı qalar. Zaman- zaman itər, sönər, zərrə olub torpaq olar. Təkcə ruhu qalar. Görəsən bu ruh İsa peyğəmbərin doğumunda Məryəm anaya üfürülən həmin ruhdurmu. 

  " Ya Rəsulum! Səndən ruh haqqında soruşarlar. De: Ruh Rəbbimin əmrindədir ( Onun əmri ilə yaradılımışdır). Sizə bu barədə yalnız cüzi bir bilik verilmişdir" ".İsra surəsi, 85.    

                                             

İnsan nədən yarandığını bilsəydi heç vaxt günah etməzdi. pic.twitter.com/aqPr1dcDEl

— kemale mahmudova (@zeynebinurkemal) 27 июля 2016 г.

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 1. İxlas surəsi.

Kəmalə Zeynəbinur-- Zəhra Mahmudzadə
İxlas surəsinin tədrisi          

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 3. Nas surəsi.

Kəmalə Zeynəbinur-- Zəhra Mahmudzadə
Nas surəsinin tədrisi

Gəlin Quran öyrənək. Dərs 2. Fələq surəsi.

Kəmalə Zeynəbinur -- Zəhra Mahmudzadə
Fələq surəsinin tədrisi

Əncir ağacının sirri

   Çoxları el arasında " əncir ağacı altında yatma, cin vurar" , " əncir yarpaqları cin əlidir " kimi ifadələri yəqin ki, eşitməmiş olmaz.El dilindən süzülüb gələn bu ifadələrin həqiqəti budur ki, əncir yarpağı gündüz vaxtı havadan karbon qazını udub oksigen buraxır, gecə isə insan  tənəffüsü üçün zəruri olan oksigeni udub karbon qazını buraxır.Buna görə də gecə vaxtı kimsə əncir ağacı altında yatarsa, hava çatmamazlığından boğular. Camaat arasında gəzən " filankəsi əncir altda cin vurdu" kimi ifadələrin nə dini, nə də elmi əsası var.
  Qurani Kərimin Tin surəsinin birinci ayəsində Pərvərdigar " And olsun əncirə və zeytuna" deyərək and içir.
  Əncir meyvəsinin insan orqanizmində ürək, qan - damar, dəri, mədə - bağırsaq xəstəliklərində faydası var.
  Əncir yarpağından boğaz şişkinliyində, qurudulmuş halda isə qan təzyiqini endirən vasitə kimi qədim təbabətdə  istifadə olunur.        

  

       
     

İlahi rəhmət

   İlahi rəhmətdən danışmaq istəyirəm. Elə bir rəhmət ki, İbrahimi Nəmrudun odundan qorudu.Ciyərparəsi İsmayılla sınağa çəkərək böyük bir şəcərə ilə mükafatlandırdı. İlahi rəhmət Yusifi hər cür təhlükələrdən, fitnədən  qoruyaraq zindanda nicat verdi. Bəli, heç təəccüblənməyin. Məhz, zindanda. Soruşacaqsınız niyə zindanda ? Çünki, zindan Yusif üçün azadlıq və rahatlıq məkanı idi. Yenə təəccüblənəcəksiniz. Zindanda azadlıq və rahatlıq nə gəzir ? Bax, burada səhv etdiniz. Mən mənəvi - ruhi rahatlıqdan danışıram.Ruhun rahatlığı elə cismin rahatlığı deyilmi ? Azadlıq, asudəlik də elə o zaman yaranır.İlahi Əyyubu da unutmadı. Öz xəzinəsindən ona səbr əta edərək böyük bir rəhmətə qovuşdurdu. Hz. Musanı unutmaqmı olar ? Hələ ana bətnində ikən qovuşdu o, ilahi rəhmətə. Dünyaya gəlişi ilahinin qüdrətini sübut etdi. Bütün həyatı boyu ilahi rəhmətdən kənarda qalmadı. Bəs, Hz. İsa ? Möcüzəli doğumu ilə bəşəri təəccübləndirdi. Anası behişt xanımı Hz. Məryəm Pərvərdigarın sevimli bəndəsi idi.Bu şərəf ona Rəbbindən verilmişdi. Hz. İsanın da şərəfli ömür yolundan rəhmət yağışı heç zaman əskik olmadı. Sevimli islam peyğəmbəri Hz. Muhəmməd ( s).  Doğumu ilə nur saçdı aləmə. Uşaq yaşlarında həyatında qəm- kədər olsa da ilahi rəhmət ondan da əskik olmadı.Hələ peyğəmbərliyinin ilk illərində təhlükələrlə, hiylə, fitnə - fəsadla üzləşdi. Amma Rəbbi onu tək qoymadı. Mübarək qəlbinə aramlıq verdi, onu müxaliflərinə qalib etdi. Bərəkətli ömrünü öz Rəbbinə həsr etdi sevgili Peyğəmbər (s.). Mükafatı rəhmət oldu.

  Onlar birmi- ikimi ? Adəmdən Xatəmədək, Xatəmdən Sahibəzzamanadək, Sahibəzzamandan bu günədək.İlahi həyatını Ona həsr edənləri heç vaxt nəzərdən qoymur. Xüsusi diqqəti olar onlara. Rəhmət yağışını çiləyər sevib seçdiklərinə.  

Şikayət ( publisistik hekayə)

 Məscidin həyətinə daxil olanda rahatlıqla nəfəs aldı.Mobil telefonunun işıqlanma düyməsini basaraq saata bir daha nəzər saldı.Azan vaxtına lap az qalmışdı.Başını qaldırdı.Sevgi dolu baxışlarla məscidi seyr etdi.Elə bu dəm gözləri ətrafı yaşıllıqlarla dolu çarhovuza ilişdi.Qəribədir.İndiyə qədər heç bu çarhovuza diqqət etməmişdi.Bəlkə, heç vaxt fəvvarəsi işləmədiyindən və çarhovuzun həmişə susuz olmağından idi bu.Təəccübləndi.Əgər istifadə olunmursa, bunu niyə tikiblər? Elə bu dəm azan səsi ətrafı bürüdü. Bir an ayaq saxladı. İnsan ruhunu titrədən ecazkar səsin sehrinə dalıb dinləməyə başladı. İlk dəfə məscidə gəldiyi günü xatırladı.

  Həmid kişinin ailəsi 1987- ci ildə Ermənistan SSR- dən deportasiya olunan azərbaycanlı ailələrdən biri idi. Oğlu Taleh 1992-ci ildə Qarabağ uğrunda gedən döyüşlərdə qəhrəmanlıqla həlak olmuşdu.Yeganə oğlunun ölüm xəbəri belini bükmüşdü kişinin. Həyat yoldaşı Nargilə elə o zamandan büründü qara yaylığa.Oğlunun qəfil ölümünə dözə bilmirdi ana.Elə o zamandan ömrünə- gününə qara örtük çəkildi Həmid kişinin.Yurd həsrəti az imiş ki, oğul dağı da gəldi bu dərdin üstünə.Tez- tez ürək ağrısından narahat olurdu. Dərdini heç kimlə bölüşmürdü. Son vaxtlar qaraqabaq olmuşdu elə bil. Heç deyib- gülməli bir şey də yox idi. Min bir naz- nemətli Azərbaycanın rayon və kəndləri bir- bir erməni silahlıları tərəfindən işğal olunurdu. Qəbiristanlıqlar dağıdılır, əsir düşən qız- gəlinlər, uşaq və qocalar naməlum istiqamətə aparılırdı. Lap alman faşistlərindən də qəddar idi bu it uşağı. Yaxın günlərdə tükürpədici xəbər çıxmışdı ki, əsirlərin lazımlı sağlam orqanları çıxarılıb Fransaya aparılır.Qara xəbərin ardı- arası kəsilmirdi. Köçkün düşənləri gətirən maşın karvanlarının ardı- arası səngimək bilmirdi. Dolanışıq da çətinləşmişdi. Həmin günlərin birində qonşusunun oğlu onu özü ilə məscidə apardı. Elə o vaxtdan başladı yeni həyat yolu. Uca Yaradan işıq saldı onun ömür- gününə.Onu incidən, rahatlığını əlindən alan dərdini qəlbinin dərinliklərində əbədi dəfn etdi kişi. Elə o vaxtdan azan səsini eşitdikdə qəribə bir hal yaranırdı vücudunda.

                                 Əşhədü ən lə iləhə illəllah,

                                 Əşhədü ənnə Muhəmmədən Rasulullah.

 Xəyaldan ayrıldı. Başını dik qaldırıb yeyin addımlarla məscidin qapısından içəri daxil oldu. Arxa cərgələrin birində özünə yer tapdı.Bir azdan zöhr namazı bitdi.Axund xütbə söyləmək üçün minbərə qalxıb hüznlü səslə söhbətə başldı. İslamın əzəmətli peyğəmbəri Həzrəti Muhəmmədin (s.) şəhadət günü idi. Həmid kişi düqqətini toplayıb qulaq verdi.Bu günkü söhbət Rəsulullaha (s.) həsr edilmişdi. Xəyal  yenidən onu ağuşuna aldı. 

  Böyük səhralıqda toz- duman bir- birinə qarışmış, qılınc səsləri, at kişnərtisi, qışqırıqlar ətrafın sakitliyini pozmuşdu.Sanki qan su yerinə axırdı. Müsəlman ordusu müşrik ordusu ilə qarşı- qarşıya savaşa qalxmış, haqla batil üz- üzə dayanmışdı. Birdən döyüşənlərin arasında üzü nurlu, hündür boylu bir kişi gördü.Rəsulullah (s.) idi. Ətrafında onu nagəhan zərbələrdən qoruyan döyüşçülər də var idi. Bir azdan Allahu Əkbər sədaları asimana ucaldı. Müsəlman ordusu qalib gəlmişdi. Birdən Həmid kişi diksindi. Sevimli Talehini at belində gördü. Qalib cərgənin arasında idi bircəciyi. Gözlərini ovuşdurdu. Onu qara basırdı nədi. Ətrafına baxdı. Hamı diqqətlə xütbə dinləyirdi.

  Bü günkü hadisədən çox təsirləndi Həmid kişi.Yaralarının közü qopmuşdu.İçin- için ağlamaq istədi.Lakin özünü saxladı. Qədim el məsəli yadına düşdü. Kişi ağlamaz axı. Səcdəyə qapandı. Rəbbinə yalvarıb dualar etdi. Bir an beynindən sürətli bir fikir də keçdi. Rəsulullahı (s.) ziyarət etmək qərarına gəldi. Uzun illər təqaüdündən qənaət edib pul da yığmışdı.Görüşə gedirdi Həmid kişi. Şikayəti vardı...   

                                       

İmam Səccad (ə.) -n mübarək Ramazan bayramı üçün etdiyi dua.

İlahi! Bu ayın sona yetməsini, xətalarımızın sona yetməsi qərar ver.Bu ayın qurtarması ilə bizi də günahlardan qurtar.Bu aya xatir bizi bu ayda xoşbəxt, ən çox qisməti olan və ən çox fayda götürənlərdən et.İlahi, bu aya layiqincə riayət edən, hörmətini lazımınca saxlayan,hüdudlarını gözəl şəkildə qoruyan, günahlardan ləyaqətlə pəhriz edən, rəhmətinə və razılığına səbəb olan yaxşı əməllə Sənə yaxınlaşanlara etdiklərindən daha çoxunu qüdrətin sayəsində bizə bəxş et.Çünki fəzlin azalmaq bilməz və xəzinən azalmaz, əksinə çoxalar. Ehsan mədənlərin tükənməz və həqiqətən, Sənin bəxşişin könül sevən bəxşişdir.

 Ramazan bayramınız mübarək olsun !        



                         

Bağışla, peyğəmbərim !

Bir təndir gördüm. Ağzı tıxaclanmış, zərihə salınmış adi bir təndir. Söylədilər sahibi zalım bir adammış.İndi təndir məscid divarları ilə əhatələnmiş. Təəccüb etdim. Zalımın evi məscidəmi dönür? Qəribədir. Sordum təndirdən.
- Söylə, nədir bu hikmət ?
Dedi : " Mən adi bir təndir idim. Məni Hüseynin (ə.) başı mübarək etdi."
Dedim : " Neylədin Hüseynin başın ? "
Dedi : " Bunu ondan soruş." Ətrafa baxdım. Kimdir  "O " ?.
Sorulacaq bir kəs görmədim.Xalılarla döşənmiş məscid də bir nişan vermədi. Üz tutdum Kərbəlaya.
Çağırdım : " Seyyidim. Ya Hüseyn. Ya Hüseyn . "
Bir səda gəlmədi. Başsız bədən danışarmı ? Təlaşlandım. Ümid etdim mövlama.
" Ya Əli. Sən sorğulara cavabsan. Mənə təndirin sirrini aç."
Dedi : " Bunu Peyğəmbərdən (s.) soruş."
Anlaya bilmədiyim bir hiss məni bürüdü. Duruxdum.Sonra özümü toplayıb çağırdım:
" Peyğəmbərim. Peyğəmbərim."
Bir səda gəldi : " İtrətim. İtrətim "
Dedim : " Mən onu görmədim "
Dedi : " Bəs, heç sevdinmi ? "
Dedim: " İstədim. Amma mərifət etmədim "
Dedi : " Bəs.Quranım ."
Dedim : " Xətm etdim."
Ani bir sükut çökdü. Sonra Peyğəmbər (s.) nalə çəkdi :
" Ah ! Əmanətim.Əmanətim."
Qəfil diksindim. Bu röyadan üşəndim.Sonra xəcalətlə  pıçıldadım :
" Bağışla, Peyğəmbərim. Bağışla."

ZƏRİF DƏQİQƏLƏR: Məleykə Aslanzadə - Kəmalə Mahmudova

Kəmalə Mahmudova тарих бойунъа мцсялманларын

Kəmalə Mahmudova тарих бойунъа мцсялманларын

Həzrət Əlinin (ə.) insanlara vəsiyyəti.

       Mübarək Ramazan ayının 21-i Həzrət Əli (ə.)-n şəhadət günüdür.Kəbə evində dünyaya gəlib məsciddə səcdə  halında zərbətlənən islamın o böyük şəxsiyyəti ölümündən əvvəl belə buyurmuşdur : 
      " Ey insanlar! Hər bir insan qaçdığı şeylə üz- üzə gələcəkdir.Əcəl hər kəsin sövq edildiyi meydandır.Ondan qaçmaq, ona çatmaq deməkdir.Allahın gizli qalmasını murad etdiyi ölümü illərlə araşdırdım. Amma xeyr ! Bu elm gizli saxlanılmışdır.Vəsiyyətimə gəlincə...Allaha heç bir şeyi şərik qoşmayın, Mühəmmədin sünnətini itirməyin.Bu iki dirəyi daima zirvədə saxlayıb işıqlarını yandırın. Bunları tərk edib uzaqlaşa bilməyəcəksiniz.Allah hər kəsi gücünün çatacağı qədər işlə məsul tutmuşdurr.Cahillərin yükü isə azaldılmışdır.Rəhmət edən bir Rəbb, doğru olan bir din və bilən bir imam vardır. Dünən sizin dostunuz, bu gün sizə ibrətəm. Sabah da sizdən ayrılacağam.Allah məni və sizi bağışlasın. Ayağım bu sürüşkən yerdə sürüşmədən durursa ( ölməsəm) son sözümü dedim. Əgər ayağım sürüşərsə, o zaman yer üzündə izləri silinən kimsələrdən olacağam.Mən bədənimin sizinlə bir neçə gün yoldaşlıq etdiyi qonşunuz idim.Çox yaxında məndən sizə ancaq hərəkətdən sonra sakitləşmiş və susmuş cansız bədən qalacaq.Cansız bədənim, yumulmuş gözlərim, hərəkətsiz əzalarım sizə öyüd verəcək.Bu öyüd ibrət götürənlər üçündür. O, təsirli danışmağımdan,eşidən sözdən daha təsirlidir. Sizinlə, dostlarla görüşməyə gedən şəxs kimi  sağollaşıram. Sabah bü günlərimi fikirləşib düşünəcəksiniz, sizə sirr kimi görünən şeylər bilinəcək, mənim yerimə başqası keçdikdən sonra məni daha yaxşı tanıyacaqsınız." 


Salam olsun sənə ey dinin sütunu, salam olsun sənə ey ilahi canişinlərin ağası və ey aləmlərin Rəbbinin,  qiyamət günü hakimlərinin əmanətdarı,salam olsun sənə ey möminlərin ən yaxşısı və siddiqlərin ağası, ey Peyğəmbər sülaləsindən seçilmiş şəxs, ey aləmlərin Rəbbinin hikmət qapısı, vəhyin xəzinədarı,elminin xəzinəsi, Peyğəmbərin ümmətinə nəsihət edən, onun ardınca gələn, öz canı ilə Peyğəmbəri hifz edən, onun höccəti ilə danışan, şəriətinə dəvət edən, onun sünnətində dünyadan gedən.. 

Nədən oruc tuturuq

     Bir çox əxlaq alimləri buyurmuşdur : " Nəfsin adı tərbiyəsizlikdir". İnsanın yaradılışında məqsəd isə onun kamilliyə dogru irəliləməsi və son hədəfə- Rəbbinə qovuşmasıdır.Kamilliyə doğru gedən yolla isə nəfsin təzkiyəsi ( yəni paklaşması) ümdə məsələlərdən biridir.Nəfsini saflayan şəxs ruhunun saflaşmasına, qəlbinin rahatlığına nail ola bilir.Saflaşmış ruha malik olan şəxs daha dərindən düşünmək qabiliyyəti qazanır, rəzil əxlaqi sifətlərdən uzaq olur,dördayaqlılar kimi yox, "insan " kimi yaşamağı əldə edir. O, bu dünyaya haradan və niyə gəldiyini və haraya gedəcəyini yəqinləşdirir. Yəqinlik qazanmış insan ibadətlərinə daha artıq diqqət göstərir.
     Həzrət Əli (ə.) rəvayət edir  ki, Həzrət Rəsulullah (s.ə.a.s.) merac gecəsində dedi: " Pərvərdigarə, ibadətin əvvəli nədir? " Buyurdu : " İbadətin əvvəli oruc tutmaq və şükr etməkdir".

Həzrət Rəsulullah (s.ə.a.s.) dedi : " Pərvərdigarə, orucun təsiri nədir ?"  Buyurdu: " Orucun təsiri hikmətdir və hikmət mərifətə səbəb olur, mərifət yəqin gətirir, insan yəqin mərhələsinə çatdıqda çətinlikdə, yoxsa asayişdə və rifahda olmasının onun üçün heç bir fərqi olmaz ".
    Siz də oruc tutursunuzmu ? Əgər tutmursunuzsa, hələ ki, gec deyil. Mübarək Ramazan ayı davam edir.Fürsəti əldən verməyin.  
  Nədən oruc tuturuq ?  Ramazan ayında oruc tutmaq Qurani Kərimin Bəqərə surəsini 183 - cü ayəsində vacib buyurulub : " Ey iman gətirənlər, sizdən əvvəlki ümmətlərə olduğu kimi sizə də oruc tutmaq vacib edildi".
  Ramazan orucunun hansı hikmətləri var ? Ramazan ayındakı orucun vacib edilməsinin hikmətlərindən biri təbəqələr arasındakı bərabərsizliyi azaltmaqdır.Çünki dövlətlilər naz- nemət içində yaşadığından fəqirlərin əhvalından xəbər tutmazlar. Elə ki, oruc tutan aclığın və susuzluğun təsirini gördü, o zaman müəyyən məsələlər barədə fikirləşməyə məcbur olur.İmam Sadiq (ə.) nəql edir ki, Allah  Taala, fəqir və dövlətlinin bərabər olmalarından ötrü orucu vacib etmişdir. Çünki əgər, oruc olmasa, dövlətlinin acdan xəbəri olmaz və bununla da fəqirə təam vermək üçün məsuliyyət hiss etməz. Dövlətli istədiyi şeyi ala bilər. Ona görə də Allah Taala aclıqla fəqirlərin əziyyətlərini dövlətlilərə göstərib, onları fəqirlərlə bərabər etməkdən ötrü orucu iradə etmişdir.
   Orucun hikmətlərindən biri də insan bədəninin sağlamlığıdır.Həzrət Mühəmməd peyğəmbər (s.ə.a.s.) buyurur : " İnsanın mədəsi, hər bir dərdin mənzili, pəhrizkarlıq isə hər bir dərman   çeşməsidir ". Başqa bir yerdə buyurur : " Oruc tutun ki, sağlam olasınız ". Oruc maddələr mübadiləsi zamanı həzm olunmayan maddələri aradan aparır və bədən artıq maddələrdən təmizlənir.Müasir və qədim tibbdə oruc tutmağın müxtəlif növ xəstəlikləri müalicə etməsi sübut olunmuşdur. Rus alimi Aleksey Soforin öz kitabında belə yazır : " Oruc tutmaq bir çox xəstəliklərin, o cümlədən, qan azlığı, bağırsaqlardakı nasazlıq, uzun sürən iltihab, daxili və xarici  şiş və civanlar, vərəm, skleroz, revmatizm,göz  xəstəlikləri, şəkər xəstəliyi, dəri xəstəliyi, böyrək, ciyər, habelə sair xəstəliklərin müaligə olunmasında son dərəcə müsbət təsirə malikdir. Oruc vasitəsilə müalicə olunmaq heç də sadalanan xəstəliklərlə bitmir. O həm də insan orqanizminin birinci dərəcəli üzv və toxumaları ilə qarışan xərçəng, sifilis, vərəm, taun və bu kimi digər xəstəlikləri də müalicə edir  ( "Oruc- xəstəliklərin yeni müalicə üsulu" kitabından )

  

Haradan və niyə gəlmşik? Hara gedirik?

   İnsan...Bu sirli,sehirli aləmin məxluqu.Dünyaya gəlişindən- körpəliyindən tutmuş, ta ömrünün ixtiyar çağlarına kimi həyatın keşməkeşli,acılı- şirinli yollarıyla irəliləyən,gah yıxılıb,gah qalxan, gah sevinib- gülən,gah da kədələnən,ağlayan insan...Kiçik,zəif ikən böyük,güclü olan, sonra yenidən kiçlib zəifləyərək daim köməyə ehtiyacı olan...Daha sonra isə dünyaya göz açıb gəldiyi kimi gözünü yumub onu tərk edən...

   İnsan! Nə üçün  və haradan bu aləmə gəlib və hara gedirsən? Əgər getməlisənsə, gəlməyinin mənası,sirri nədir? İnsan,aç mənə sirrini.Sənə nə lazımdır? Nə istəyirsən? Gəlişinlə nəyi əldə edir, nəyi qazanırsan? Cahana bir fayda verirsənmi?

                                           Gəlişimdən fayda görmədi həyat,
                                           Getsəm də dəyişməz qoca kainat,
                                           Bu gəliş- gedişin səbəbi nədir?
                                           Eşidə bilmədim kimsədən, heyhat !      ( Ö. Xəyyam)

  Bəli. Dünyaya gəliş- gedişin səbəbini bilməyən insanlar bax beləcə puç olan həyatına heyfslənər,ömrünün qış fəslində bəziləri yenidən uşaqlaşmaq,cavanlaşmaq istər,kef- damaq axtarar."Bu da bir həyatdır,yaşayırıq " deyən insanlar mənasız, yeknəsəq həyat yaşayar, heç kimə və heç nəyə yaramadan gərəksiz ömür sürər.

                                          Tordan qaçdı ömür balığım  həmən,
                                          Ömrü sərsəm kimi boş keçirdim mən.
                                          Hər anı dünyaya dəyən həyatım,
                                          Nə yazıq ki, müftə getdi əlimdən.        ( Ö. Xəyyam)   

   Ömrünün ixtiyar çağlarında geri boylanıb baxan insan boş keçirdiyi həyatının hər anına belə heyfslənər. Heyhat hər şey geridə qalmış,həyat yaşanmış,ömür dəftəri vərəq- vərəq səhifələnib çevrilmiş,lakin o səhifələrə heç nə yazılmamış, boş qalmışdır.Dəftərin sonu isə insan həyatının sonu deməkdir. Hər  kəsə yalnız və yalnız bir dəfə fürsət verilir.Görəsən o fürsəti verən kimdir? O insanı nədən və nə üçün yaratmışdır?

                                          Xilqətin başlıca mehvəriyik biz,
                                          Dərk etsən, bəsirət cövhəriyik biz,
                                         Cahan dairəsi qızıl bir üzük,
                                         Onun ən dəyərli gövhəriyik biz.       ( Ö. Xəyyam)


    Dünya klassikasının böyük yazıçısı Cek Londonun " Ağ diş" povestindən bəzi sətirləri xatırlatmaq istərdim: "Həyat doyunca yemək üçün bir ehtirasdır, dünya isə səhnədir.Bu səhnədə doymağa can atan adamlar bir- biriləri ilə mübarizə aparır,vuruşur,bir- birini təqib edirlər.Onlar bir- biriləri üçün yemək əldə edir, hətta bir- birilərini yeyirlər.Səhnədə  qanlar tökülür, orada başdan- ayağadək amansızlıq hökm sürür. Bir sözlə, həyat meydanı qarmaqarışıqlıqla, təsadüflərlə doludur."
 - Bəs görəsən insan şəxsiyyətinin azadlığı, xalqın xoşbəxtliyi nədədir?
 - Müdriklikdədir.Müdriklik şəxsiyyətin iztirablardan xilas olmaq yollarını göstərir. Çünki insan iztirablarının səbəbi onun zehniyyətinin məhdudluğundadır. İnsan zehniyyətinin inkişafı onu müdrikliyə, müdriklik  də öz növbəsində iztirablardan xilas olmağa doğru aparır. Bu ağıllıların fikridir. 
 - Bəs ağıllı insan kimdir ?                         
 - Ağıllı insan odur ki, yaxşını pisdən, həqiqəti yalandan, xeyiri zərərdən, haqqı batildən seçə bilsin, haradan gəlib, hara gedəcəyini və nə üçün gəldiyini anlasın.
 -Haradan gəlmişik və hara gedirik?
 - Bizi Allah yaradıb və onun hüzuruna gedəcəyik.
 - Bəs nə üçün yaranmışıq?
 - Allaha bəndəçilik və ibadət etmək üçün.
 -Ağıllı daha kumdir ?
 - Ağıllı odur ki, Allah qarşısında verdiyi sözə əməl etsin. Ömrü boyunca möhkəm imana sahib, fəzilətli və əxlaqı gözəl olsun.
 - Gözəl əxlaqı və fəziləti nə təmin edir ?
 - Din.
 - Dinin qısa tərifi nədir ?
 -Allah tərəfindən peyğəmbərlərin vasitəsilə verilən ilahi əmr və qadağalar, dini göstəriş və qanun- qaydaların hamısına din deyilir. Dinimiz Allah yanında tək olan islam dinidir. ( bax: Ali- İmran surəsi 19 )
  İmam  Hüseyn (ə.)  buyurub: " Həqiqətən Allah- Taala bəndələri yalnız buna görə yaratmışdır ki, Onu tanısınlar.Elə ki, tanıdılar, Ona  ibadət  edər və ibadət etsələr, Ondan qeyrilərinə ibadət etməkdən ehtiyacsız olarlar." ( Səfinətül bihar, c 12, səh 180 ) İmam Hüseyn (ə.) atası həzrət Əli (ə.) kimi dünyaya dəyəri olmayan ötəri bir kolgə kimi baxır: " Ey Allah bəndələri! Təqvalı olun, dünyadan çəkinin.Çünki, dünya əbədi məkan olsaydı, onda dünyada qalmağa ən ləyaqətli şəxslər peyğəmbərlər olardı.Lakin Allah- Taala dünyanı imtahan , əhlini isə fənaya məhkum etdiyindən yenisi köhnəlmiş, nemətləri məhv, sevincləri alt- üst olur. Belə isə azuqə yığın ! Ən yaxşı azuqə, təqvaddır.Allahdan qorxun, bəlkə nicat tapasınız."

                                            Ayıq ol, fitnədir işi zamanın,
                                            Qılıncı itidir azğın dövranın.
                                           Ağzına zəmanə paxlava qoysa, 
                                           Yemə, zəhərlidir, məhv olar canın. ( Ö. Xəyyam )      

   İmam Kazım (ə.) buyurur: " Dünyanın zahiri yumşaq, batini zəhərli ilana bənzəyir.Ağıllı, savadlı insanlar belə bir ilandan qaçar, uşaqlar və nadanlar isə ilanı tutmaq üçün onun üstünə gedərlər." ( Biharul- ənvar, c 78, s 311) Bəs görəsən ağıllı insan dünya evində daha nə etməlidir ? Çünki uca tanrı ona bir dəfə həyat verib və nəyə sərf etdiyini soruşacaq. İnsan gündəlik həyatının bir hissəsini ibadətlə keçirməkdən əlavə daha nə etməlidir ?
  " Həyatın ali məqsədini yerinə yetirərək öz varlığını təsdiq etmək! Çünki həyat o vaxt zirvəyə qalxır ki,bütün qüvvələr qarşıya qoyulan məqsədin həyata keçirilməsinə yönəldilsin.Yalnız bu anlarda həyat həyatlığında qalar." ( " Fəlsəfə tarixi haqqında kiçik oçerklər", 1969, s 27 )  


                                           Yaşamaq yanmaqdır yanasan gərək,
                                           Həyatın mənası yanmağındadır.
                                           Şam əgər yanmırsa yaşamır demək,
                                           Onun yaşaması yanmağındadır.            ( B. Vahabzadə )

   Deməli, insan ayağı yer tutub, ağlı kəsəndən ölənədək yaşayıb yaratmalı, tikib qurmalı, nə isə öyrənib və öyrətməlidir.Hər bir insan öz şəxsiyyətini, varlığını təsdiq etməli, boş yerə yanmadığını sübut etməlidir.Sevimli Peyğəmbərimiz Mühəmməd (s.ə.a.s.) buyurur: " Camaatın ən yaxşısı odur ki, başqaları ondan xeyir aparsın. " Deməli, insan nəinki özü üçün yaşamalı, öz dünya həyatını qurmalı, eyni zamanda başqaları üçün yoldaş,sirdaş, həmdəm olmalı, insanlara kömək etməli,onlara çətinliklərində yardımçı olmalıdır.Həm də bütün bunlar məhz, Allaha xatir olmalıdır. Mövlananın kəlamı ilə desək:" Yaradılanı sev, Yaradanın xatirinə ".   İnsan həyatda bütün işlərini, əməllərini ( şübhəsiz, yaxşı əməllərini ) Allaha xatir, Allah sevgisiylə qurmalıdır.Məhz, o zaman, insan kamilliyin ən yüksək zirvəsinə çatar və nəhayət Allahına qovuşar. Bax, o zaman həyatda yaşamağa dəyər. Hədisi Qüdsidə buyurulub : " Ey Adəm övladı, hər şeyi sənin üçün, səni isə özüm üçün yaratmışam."  Həzrət imam Cəfər Sadiq (ə.) buyurub: " Biz, sağlam düşüncəsi, şəri vəzifələrini bilən, həlim, mehriban, səbirli, düz danışan və vəfalı olan insanı çox sevirik. Bu bir həqiqətdir ki, Allah- Taala gözəl və tərifəlayiq əxlaqı peyğəmbərlərə məxsus etmişdir.Deməli, hər kəs onlara malik olarsa, Allahına şükür etsin və kimdə o xasiyyətlər olmasa, yalvarıb Allahından onları istəsin." " Onlar hansı xasiyyətlərdir ? " - deyə soruşduqda, həzrət buyurdu : "  Vərə ( günahdan çəkinmə), qənaət, səbr, şükür, helm, həya, səxavət, şücaət, qeyrət, düz danışmaq, yaxşılıq etmək, əmanətdarlıq, yəqin, xoş rəftar olmaq və mürüvvət. " " Mürüvvət nədir ? "     deyə soruşulduqda, buyurdu: " Mürüvvət odur ki, Allah  səni qadağan etdiyi yerdə deyil, əmr etdiyi yerdə tapsın." Allah Taala Qurani Kərimin Həcc surəsində buyurur : "  Ey insanlar ! Öləndən sonra diriləcəyinizə şübhəniz varsa, ilk yaradılışınızı yada salın. Həqiqətən, biz sizi torpaqdan, daha sonra müəyyən, tam bir şəklə düşmüş ( vaxtında doğulmuş ) və düşməmiş ( vaxtından əvvəl doğulmuş ) bir parça ətdən yaratdıq ki, ( qüdrətimizi ) sizə göstərək. İstədiyimizi ana   bətnində müəyyən bir vaxta kimi saxlayar, sonra da sizi uşaq olaraq çıxardarıq. Sonra yetkinlik çağına yetişəsiniz deyə sizi böyüdərik. Kiminiz ( bu həddə çatmamış ) vəfat edər, kiminiz də ömrün elə bir ixtiyar çağına çatdırılar ki, vaxtilə bildiyini  ( tamamilə unudub körpə uşaq kimi)  bilməz olar. "

   İnsan dünyaya gəldi- gedərdi . Gedişə də bir nəzər salaq :

                                           Bu qoca dünyadan gedincə sən, mən,
                                           Kərpiclə örtülər qəbrimiz həmən.

                                           Başqa qəbirlər üçün torpağımızdan,
                                           Kərpic düzələcək, bunu düşün sən.          (Ö. Xəyyam ) 

 İmam Zeynalabdin (ə.) : " Dünyadan bəhrələnən nə qədər izzət sahibləri, padşahlar və qoşunlar görmüsən.Onlar dünyadakı arzularına yetişdilər.Möhkəm qalalar, uca saraylar tikdilər və nəfis mallar, qiymətli daş- qaşlar yığdılar. Lakin, bu daş- qaşlar, mal- dövlət, uca saraylar ölümə əlac edə bilmədi. Bu qoşunlar da ölümün qarşısını ala bilmədi, nə saysız- hesabsız qoşunlardan, topladıqları hədsiz- hüdudsuz mallardan kömək aldılar, nə kin- küdurətli adamlardan, nə də boynuyoğun insanlardan əcəlin hədəfinə, ölümün məqsədinə cavab tapdılar."    

   Dünya həyatı fani, gəldi- gedərdi.İnsanlar bu dünyaya sınaq üçün , imtahan üçün gəlmişlər və qiyamət günü bütün bunların sorğu- sualı olacaq, hər kəsin son yeri, son mənzili məhz, həmin gün təyin ediləcək. Son gediş axirət evi, əmələ görə Allahdan mükafat və ya cəza almaqdır.Gözəl axirətə sahib olmaq, Allahın razılığını qazanmaq üçün isə əməlisaleh olmaq lazımdır.İmam Əli ( ə.) buyurur : " Allah elçisini Əhli- beytinə baxın, onların addımladığı yolla gedin, yolunuzu sapmayın, qədəmlərinizi onların qədəmlərinin yerinə qoyun.Onlar sizi hidayət yolundan əsla çıxarmazlar "